Zapraszamy na wykład dr hab. Marcina Wołoszyna, profesora Instytutu Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego pt. Kresowe twierdze czy miasta-bramy? Grody Czerwieńskie w X-XIII wieku w świetle najnowszych badań.

Region Grodów Czerwieńskich, umocnienia w dzisiejszym Czermnie-Czerwieniu oraz Gródku-Wołyniu to niewielkie, urokliwe wioski w dorzeczu środkowego Bugu. Fakt, iż obszary Polski wschodniej w znacznie mniejszym stopniu niż np. Ślask czy Pomorze zostały objęte średniowieczną urbanizacją, a z kolei XIX-XX-wieczną industrializacją miał dla badań tego region skutki negatywne - słaba sieć placówek naukowych i muzealnych powoduje, iż o Czermnie wiemy do dziś znacznie mniej niż o średniowiecznym Gdańsku czy Poznaniu.

Z drugiej strony fakt, iż po XIII wieku historia "zapomniała" o Grodach Czerwieńskich powoduje, że oba stanowiska - nie zniszczone przez średniowiecznych budowniczych katedr czy XIX-wiecznych fabrykantów - są prawdziwą kopalnią wiedzy o początkach Polski i Rusi Kijowskiej.

Od 2012 r. realizowane są prace międzynarodowego, interdyscyplinarnego zespołu badaczy zmierzające do całościowego opracowania wyników badań dawnych na terenie Czermna i Gródka. Równolegle prowadzone są prace wykopaliskowe w Czermnie (od 2018 r. mamy nadzieje także w Gródku).

Odkrywane w pobliżu Czermna wspaniałe skarby biżuterii, a także szereg innych zabytków, w tym tzw. plomby typu drohiczyńskiego (znaki celne) nakazują postawić pytanie o istotę Grodów Czerwieńskich, o to na ile były to jedynie nadgraniczne twierdze a na ile - otwarte na sąsiadów - ośrodki handlowe, tzw. miasta-bramy.

Dr hab. Marcin Wołoszyn, prof. UR specjalizuje się w badaniach relacji Europy Środkowej z Cesarstwem Bizantyńskim i Rusią Kijowską (VI-XIII w.). Obecnie kieruje dwoma grantami naukowymi poświęconymi tzw. Grodom Czerwieńskim, "Złote jabłko polskiej archeologii. Zespoły grodowe w Czermnie i Gródku (Grody Czerwieńskie) - chronologia i funkcja w świetle badań dawnych oraz weryfikacyjnych" (Narodowy Program Rozwoju Humanistyki) oraz "Sfinks słowiańskiej sfragistyki - plomby typu drohiczyńskiego z Czermna na wschodnioeuropejskim tle porównawczym" (Narodowe Centrum Nauki). Współpracuje z wieloma instytucjami w Europie i na świecie, m.in. z Instytutem im. Leibniza Historii i Kultury Europy Wschodniej (GWZO) w Lipsku.

Wybrane zabytki z Czermna można oglądać na wystawie czasowej w Muzeum Archeologicznym w Gdańsku - "Nie tylko waśnie i spory. Arcydzieła średniowiecznej sztuki jubilerskiej z Czermna jako świadectwa tworzenia się pogranicza polsko-ruskiego".
Wystawa trwa do 3 września 2017 roku.