Młodzieżowy język w porównaniu z czystą i poprawną polszczyzną zawsze cechował się dość oryginalną odmiennością. W tworzonych przez nastolatków słowach królują neologizmy, zapożyczenia i skróty. Język ewoluuje tak szybko, że wielu rodziców, a nawet osób niewiele starszych często ma problem ze zrozumieniem nowo powstałych słów. Postanowiliśmy przyjrzeć się bliżej młodzieżowej nowomowie.
Socjolekt czy nowy język?
tak, często nie rozumiem, o co im chodzi
21%
tak, ale tylko czasami
29%
raczej nie miewam takiego problemu
27%
nie, rozumiem wszystko
23%
Język jest żywą formą pozwalającą nam na swobodne wyrażenie siebie i jasną komunikację. Niekiedy jednak nie dla wszystkich jest on do końca klarowny. W obecnym języku używanych jest sporo słów, które dla wielu mogą być uznawane za "zabrudzanie" języka ojczystego.
Pamiętajmy jednak, że język mówiony rozwija się wraz ze społeczeństwem. Polszczyzna na dodatek ma ogromne możliwości słowotwórcze, a silny wpływ miały na nią inne języki. Mało kto spodziewa się, że słowa
"cebula" i "burak" wywodzą się z łaciny, "hejnał" z węgierskiego, "fryzjer" z francuskiego, a "czajnik", "torba" i "bohater" to słowa mające swoje korzenie w języku tureckim.
Takich przykładów są tysiące. Ilość zapożyczeń, ich pochodzenie oraz sposób przeniknięcia do języka powszechnie używanego przez Polaków sprawiają, że stały się one integralną częścią polszczyzny. Podobnie jest z gwarą młodzieżową, branżową, jak i gwarą używaną przez różne grupy etniczne. Dość powiedzieć, że w ostatnim "Wielkim słowniku ortograficznym PWN", który ukazał się na rynku w marcu 2019 roku, pojawiło się aż 3 tysiące nowych słów, wśród nich typowe dla języka, jakim posługuje się dzisiejsza młodzież, np.
lajkować, ściema, sru, dissować.
- Dzisiejsza młodzież mówi zupełnie inną odmianą polszczyzny w porównaniu z odmianą znaną dawniejszym pokoleniom. Łamie normy językowe, aby podkreślić dystans między światem dorosłych. Język młodzieżowy jest kreatywny i żywiołowy. Młodzież reaguje spontanicznie na zjawiska zachodzące w życiu społeczno-politycznym kraju, tworząc własne środki wyrażania i specyficzny kod. Objawia się to m.in. brakiem staranności językowej: stosowaniem licznych błędów językowych, występujących także na płaszczyźnie fonetycznej, co przejawia się m.in. w niewłaściwym akcentowaniu wyrazów i chaosie merytorycznym - mówi dr hab. Zenon Lica, językoznawca z Instytutu Logopedii Uniwersytetu Gdańskiego.Instagramowe miejsce: huśtawka w Redłowie
Młodzież reaguje spontanicznie na zjawiska zachodzące w życiu społeczno-politycznym kraju, tworząc własne środki wyrażania i specyficzny kod.
Używanie gwary młodzieżowej wzmacnia więź środowiskową oraz przekonanie młodych ludzi o swojej wyjątkowości. Tworzą własny język, będący specyficznym kodem, aby pokazać, że jest niezrozumiały dla niewtajemniczonych. Pozwala też uniknąć kontroli dorosłych. Jest to pewien wyraz buntu młodych ludzi, a także ich niezależności. Język dostosowuje się także do rzeczywistości, w której przenika się świat realny z tym wirtualnym.
- Język młodzieży charakteryzuje się pewną ekonomicznością, widoczną w posługiwaniu się licznymi skrótami, np.: ta zamiast tak, siema, w porzo, nara, spoko. Ponadto używane są akronimy, czyli skróty rozbudowanych wyrażeń, stosowane zwłaszcza w internetowych dyskusjach: nwm - nie wiem, nvm - never mind (nie szkodzi), ocb - o co biega/chodzi?, imo - in my opinion (moim zdaniem), tbh - to be honest (szczerze mówiąc), wgl - w ogóle, idk - I don't know (nie wiem), zw - zaraz wracam, brb - be right back (zaraz wracam), nmzc - nie ma za co, RiGCz - rozum i godność człowieka, gj - good job (dobra robota). Warto podkreślić, że w mediach społecznościowych wielkość liter w skrótach wpływa na interpretację intencji rozmówcy, np. xd "zabawne", ale XDDDD "bardzo zabawne" - tłumaczy Zenon Lica. Czytaj też:
Niby-olbrzym "straszył" na dyktandzie
Język ten charakteryzuje się odrębnym słownictwem:
beka to "coś śmiesznego"; wiocha - to żenujące zachowanie, aczkolwiek dzisiejsza młodzież częściej używa już słowa
cringe. Jak coś jest
zbazowane, znaczy, że dobre, w porządku.
Ogarniać to doprowadzać się do porządku, organizować, a gdy ktoś mówi
byczqu +1 to zgadza się z tobą. Z kolei jeśli młody człowiek mówi, że
nie ma psychy, należy rozumieć, że nie ma śmiałości czegoś wykonać.
Sztos,
essa to z kolei wyrażenia, które podkreślają zadowolenie.
- Młodzież nadużywa form mega czy masakra, podkreślających wielkość komentowanego przedmiotu lub wydarzenia. W socjolekcie młodzieżowym obecne są także wulgaryzmy i wyrażenia związane z czynnościami wydalniczymi, np. pocałunek Neptuna - mówi Zenon Lica.
Słownik "nowej polszczyzny" z przymrużeniem oka
Młodzieżowy język odzwierciedla świat, w którym żyją. Internet i media społecznościowe mają największy wpływ na sposób, w jaki dzieci i młodzież ze sobą się komunikują. Do slangu używanego na co dzień dochodzi jeszcze komunikacja w sieci pełna skrótów i współczesnych hieroglifów w formie emotikonek i gifów. Obrazują one często dużo więcej niż słowo pisane oraz pokazują emocje.
Czytaj także: Nastoletnie pisarki z Trójmiasta i ich debiutyMłodzież dziś nie psoci, nie robi żartów, a
prankuje. Jeżeli chce zaś kogoś wyśmiać, obrazić, to
dissuje. Śmieje się z
raków, czyli rzeczy lub osób w ich mniemaniu głupich. Posiadanie nowych umiejętności ustąpiło nabyciu nowych
skilli. Pieniądze zastąpił
hajs lub
bankroll, zaś sława czy popularność to dziś
fejmo. Młodzież śmieszą też osoby starsze korzystające z mediów społecznościowych w sposób nadgorliwy i kłócące się w komentarzach. Takich dorosłych określają słowem
boomer od pokolenia "BB", czyli "Baby boomers". Jest jednak już polska forma tego określenia -
dziaders. Zaś dziewczyna o zauważalnie lewicowych poglądach określona jest mianem
Julki.
Niegdyś popularnym słowem na osobę "nieogarniętą" było słowo
lamus; obecnie powoli wypiera je
noob, ale też
dzban. Dzieci nazywane są
kidosami od angielskiego słowa
kid. Osoba, po której widzimy, że chce być w centrum uwagi, to
atencjusz, a ktoś, komu wszystko w życiu wychodzi, to
pros. Dodatkowo na przywitanie często usłyszymy słowo
eluwina - to zwrot, który powstał w wyniku przekształcenia słów "halo" oraz "elo". Młodzież też już nie pojawia się w określonym miejscu, nie przychodzi na umówione spotkanie, lecz
zrespia się - to określenie pochodzi z gier komputerowych i wywodzi się ze słowa respawn. Oznacza ponowne odrodzenie się postaci lub przedmiotu po uprzednim jej zabiciu, zniszczeniu lub przejęciu.
Ciekawym określeniem jest
simp - to angielskie slangowe określenie naiwniaka, ale w ustach młodzieży oznacza gościa pozbawionego wyczucia, który nadskakuje kobietom, jest przesadnie miły, prawi im mnóstwo komplementów, licząc na bliższą relację. Wśród młodych osób jest wiele osób palących e-papierosy. Nawet powstała kultura, która nazywa się
vapor wave, a osoba, która wypuszcza kłęby dymu z płuc, to
vaper.
Czytaj też:
Co oni czytają? Książkowe rekomendacje trójmiejskich aktorów
Najczęściej używanymi obecnie skrótami są:
420 (określenie na marihuanę),
essa (okrzyk radości),
LMAO (protoplastą tego było LOL, czyli śmiech),
wtf (od ang.
what the fuck, mimo zawartego w nim obcojęzycznego przekleństwa, to w przełożeniu na język polski może oznaczać "że co?"),
kk ("skrót" od słowa Ok, Ok),
OMG ("o mój boże" - zdziwienie, niedowierzanie),
thx (od
thanks oznaczające "dzięki"),
Btw (
by the way, czyli "przy okazji"),
YOLO (
You Only Live Once, czyli podjęcie jakiegoś ryzyka, pokazanie, że raz się żyje).
Co sądzisz o młodzieżowym języku? Pamiętasz może, jakich określeń używało się za twoich nastoletnich lat? Jesteśmy ciekawi waszych komentarzy.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy