Bezkompromisowy Wojciech Smarzowski czytelnie i stanowczo opowiada o ludzkim zepsuciu i kościelnym systemie wymagającym gruntownego remontu. "Kler" nie jest ostrzem wymierzonym w katolików, a jedynie filmowym narzędziem służącym piętnowaniu budzących odrazę praktyk. Niezależnie od tego, czy podczas niedzielnej mszy siadamy w pierwszym czy ostatnim rzędzie, czy może w ogóle omijamy kościół szerokim łukiem, ten film warto zobaczyć.
Smarzowski wykłada na filmowy ołtarz grzechy chciwości, żądzy i władzy. Rozlicza przede wszystkim człowieka jako jednostkę.
Kontrowersjami towarzyszącymi "Klerowi" można byłoby obdarować po równo każdy z pozostałych 15 filmów zakwalifikowanych do Konkursu Głównego 43. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych. To jednak bezczelna wręcz dociekliwość, bezkompromisowy styl i fantazyjna odwaga w podejmowaniu trudnych filmowych tematów sprawiają, że z gorączkową niecierpliwością, namacalnymi obawami i niepohamowaną ciekawością wszyscy spoglądają tylko na Wojtka Smarzowskiego. A ten kolejny raz nie zawodzi, potwierdzając nietuzinkowy warsztat i wirtuozerską wręcz zdolność opowiadania.
Rozhulany skocznymi rytmami i zasypany toną humoru zwiastun, jak przystało na reżysera, stanowił jedynie zasłonę dymną. Owszem, w "Klerze" pretekstów do salw śmiechu nie brakuje, ale komediowy posmak "Kleru" bardzo szybko nabiera goryczy. Entuzjastycznym reakcjom towarzyszy coraz większa powściągliwość, frywolną opowieść wypiera ciężki gatunkowo psychologiczny dramat, a Smarzowski raz po raz serwuje nam elektrowstrząsy, po których trudno dojść do siebie. Szczególnie podczas konfrontacji z porażającym finałem.
Nieustające owacje dla ekipy filmu
Wiwisekcję polskiego Kościoła Smarzowski przeprowadził niezwykle kompleksowo, czemu służy naładowana (może aż nadto) wątkami historii trzech księży. Trybus (Robert Więckiewicz) notorycznie zagląda do kieliszka, a celibat traktuje dość wybiórczo. Lisowski (Jacek Braciak) przypomina typ klerykalnego dorobkiewicza ukierunkowanego na karierę w Watykanie. Kukuła (Arkadiusz Jakubik) cieszy się estymą wśród wiernych do czasu, gdy nie padnie ofiarą pedofilskich oskarżeń. Moralne i "zawodowe" zepsucie widać też "na górze" - arcybiskup Mordowicz (Janusz Gajos) z profesją duchownego ma już niewiele wspólnego. Kalkuluje z precyzją wziętego bankiera, konfabuluje ze zwinnością polityka, inwestuje niczym wyrachowany biznesmen.
Księża u Smarzowskiego nie są bezdusznymi gangsterami w sutannach. To ludzie pokiereszowani przez los, którzy w pewnym momencie dali się zdominować własnym słabościom.
Lista kościelnych grzechów głównych jest zresztą znacznie dłuższa i głównie dopisywaniu kolejnych pozycji służy Smarzowskiemu pierwsza część filmu. Bardziej ilustracyjna niż analityczna, mocno rozrywkowa i komediowa, przy tym czasami mało angażująca, przewidywalna i zbyt oczywista (przypomina się "Drogówka"). W dodatku stanowiąca pożywkę dla zagorzałych przeciwników filmu, bo właśnie wtedy twórcy "Kleru" najmocniej punktują współczesny Kościół, tworząc (na szczęście) tylko iluzję dzieła jednowymiarowego.
10
Koncepcyjnie film rozkwita właściwie dopiero w drugiej połowie. I właśnie w tym momencie warto skoncentrować swoją uwagę na ekranowej prawdzie, wyzbyć się uprzedzeń i poddać się racjonalnej obserwacji. Bez epatowania złością, oburzeniem czy podświadomym strachem. Tylko wówczas dostrzeżemy, że "Kler" nie stanowi elementu żadnej propagandowej, politycznej tuby. Nie celuje w bezbronnych wierzących. Nie jest podbudowany tanią sensacją. Rozbudowana ekspozycja bohaterów służy przede wszystkim obnażeniu mechanizmu ludzkiego upodlenia i zepsucia. Smarzowski wykłada na filmowy ołtarz grzechy chciwości, żądzy i władzy. Rozlicza przede wszystkim człowieka jako jednostkę. W tym przypadku jednostkę, która do zaspokojenia mrocznych potrzeb wykorzystuje społeczną pozycję i status duchownego.
"Kler" to jednocześnie przypowieść o zasiewaniu zła na każdym, podatnym na nie gruncie, nawet tym poświęconym i teoretycznie nieskazitelnym. Księża u Smarzowskiego nie są bezdusznymi gangsterami w sutannach. To ludzie pokiereszowani przez los, którzy w pewnym momencie dali się zdominować własnym słabościom. Trybus wódką zapija samotność, Lisowskim kieruje chora ambicja podbudowana trudną przeszłością, a Kukuła nie potrafi rozliczyć się z widmami dzieciństwa. Tytułowy kler tonie w obłudzie, zakłamaniu i oszustwie, ale gdzieniegdzie, choć nieśmiało i mało wyraziście, widać przebłyski dobra. Księża nie do końca są tu złem wcielonym.
Bez żadnej taryfy ulgowej, w bardzo apodyktyczny sposób, Smarzowski prześwietla natomiast zjawisko pedofilii wśród duchownych. Za pomocą niezbyt skomplikowanych środków artystycznych, scen naładowanych bólem, odtrąceniem i nie tylko dziecięcą traumą, reżyser wyraża absolutny sprzeciw wobec nie tyle samych bezdusznych aktów, a kościelnej polityce tuszującej przypadki molestowania. "Kler" jest filmowym manifestem nawołującym do radykalnych zmian watykańskiej strategii, a przynajmniej próby podjęcia debaty na ten temat.
U Smarzowskiego nie tylko przekaz, ale i jego forma odgrywa znaczącą rolę. A za tę w głównej mierze odpowiada świetnie dobrana obsada, aczkolwiek chciałbym nareszcie zobaczyć u twórcy "Domu złego" czy "Wołynia" zupełnie świeży zestaw współpracowników. Sprawdzona gwardia póki co jeszcze się sprawdza. Bryluje przede wszystkim Braciak, który ze względu na wielowątkowość swojej postaci ma największe pole manewru. Doskonale prezentuje się Jakubik, którego Kukuła przechodzi największą metamorfozę.
Solidnie wypada Więckiewicz, choć chwilami można odnieść wrażenie, że twórcom filmu zdarza się nieraz zapomnieć o jego postaci. Gajos jest klasą samą w sobie. Smarzowski po raz kolejny udowadnia, że potrafi wydobyć ze swoich aktorów wcale nie to, co jest najlepsze, lecz to, co przede wszystkim w danym filmie jest potrzebne. Warto jeszcze przysłuchać się mocno tym razem minimalistycznej muzyce Mikołaja Trzaski, która szczególnie w końcówce filmu znakomicie podbija dramaturgię.
O "Klerze" było głośno przed pokazem w Gdyni i na pewno poziom decybeli nie spadnie po oficjalnej premierze kinowej, która dopiero przed nami. Smarzowski znów udowodnił, że nie boi się kontrowersji i tematów tabu. Kościół nie zadrży w posadach, oby drgnęły sumienia.
Kościół powinien puścić w skarpetkach tego filmowca na zamówienie, co to wielkim reżyserem się zwie. Dno, dno, dno i dwa metry mułu.
Franciszek
5 lat
1516
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-20 15:27
Was puścimy w skarpetkach
skończycie jak kościoły w Irlandii i skandynawii
5 lat
65
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-20 16:12
Przerysowana rzeczywistość, cel jasny, walka z Kościołem jako całością. Reżyser to ateista. Nie wie co kościół robi na co dzień czym żyje na prawdę bo tam nie chodzi i nie rozumie. Sponsorzy kazali to nakręcił. Od przestępstw jest sąd. Nie zawsze zresztą dochodzi do udowodnienia winy choć nikt nie pochwala
przestępstw. trzeba je udowodnić.
5 lat
1611
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-20 16:14
(1)
Kto wie że Kościół modli się za alkoholików? Reżyserów też.
5 lat
123
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-20 16:54
Mówisz o flaszce głodziu?
j.w.
taki tam
5 lat
12
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-20 16:16
A teraz życzę reżyserowi Smarzewskiemu aby (4)
zrealizował kolejny, równie bezkompromisowy i "odważny" obraz na temat duchownych muzułmańskich...
jank
5 lat
184
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-20 16:53
Co wy kuzwa z tymi muślimami macie?
Pewnie na swoje kaprawe oczy w zyciu ani jednego nie zobaczyłeś.
taki tam
5 lat
45
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-20 17:23
Jeszcze w trakcie kręcenia filmu pewnie by mu łeb obcięli i wymordowali całą wioskę gdzie film byłby kręcony. A taki katolik co ma przebaczać i jeszcze się pomodlić, co zrobi? No przecież przebaczy i się pomodli. Gdzie tu odwaga reżysera? Osobiście bardzo cenię Pana Smarzowskiego i mi ten film absolutnie nie przeszkadza. Trzeba napiętnować zło i zwyrodnienie. Tylko to nie jest kościół to jest patologia z którą kościół walczy i której nie akceptuje.
5 lat
101
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-20 17:44
Teraz o aktorach reżyserach i celebrytach i dziennikarzach!
5 lat
50
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-20 18:43
oraz duchownych wyznania mojżeszowego
5 lat
50
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-20 16:36
Film
Kto jest bez winy niech pierwszy rzuci kamieniem.
Łukasz
5 lat
102
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-20 17:45
smarzowski robi kiepskie filmy.ale reklama dla mas pudelkowych robi swoje.
5 lat
87
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-20 19:51
667 opinia
Ten licznik działa?
S
5 lat
03
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-20 21:32
Panie Wojtku, podziwiam Pańską odwagę.
Było już o drogówce, klerze, Polakach-burakach. To może teraz coś o środowisku sędziowskim? Kto, jak nie Pan , może zmierzyć się z tym tematem. Życzę zdrowia i nonkonformizmu.
Leszke-śmieszke
5 lat
94
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-20 23:05
trochę trailer zepsuł zabawę
ale 8/10
sebnorth
5 lat
25
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-20 23:13
(2)
smażowski wojtku coś ty za chałę nakręcił ? film beznadziejny a ta głupia muzyka jeszcze go pogłębia . nie mówiąc o temacie . Spaczony obraz kościoła obraża nie tylko 99 procent księży i zakonników ale i zwykłych ludzi. ateisto nie masz pojęcia jak wygląda życie kościoła . jaki jest historyczny i obecny wkład jego w życie narodu . właściwie chciałem ci napisać - odwal się i spójrz wokół siebie , na kolegów celebrytów i ich zboczone materialistyczne życie .
5 lat
96
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-20 23:37
Ile za taki komć się dostaje? (1)
2 zł?
Adrian
5 lat
02
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-21 00:07
Może w twoich trolowych twoich kręgach "komcie" chodzą po ileś tam zeta, ale wyobraź sobie że normalni ludzie piszą komentarze za darmo, serio.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy
