• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Szkoła Montessori to wychowanie do wolności i pokoju

15 marca 2022 (artykuł sprzed 2 lat) 

- Pedagogika Montessori to nie system akademicki, to filozofia. Najważniejszą kwestią jest podejście do dziecka, postrzeganie edukacji i akceptacja dla indywidualnego tempa rozwoju każdego młodego człowieka - mówi Joanna Ustowska, założycielka Sopockiej Szkoły Montessori, z którą porozmawialiśmy m.in. o wyzwaniach współczesnego nauczania, a także o roli ucznia, rodzica i nauczyciela w systemie edukacyjnym.



Jak Państwo definiują współczesną edukację?

- Tak naprawdę nikt z nas nie wie, do jakiego świata przygotowujemy naszych uczniów. Nie wiemy, jak będzie wyglądał rynek pracy, jakie umiejętności będą najcenniejsze za 20 lat, kiedy nasze dzieci będą dorosłe. Wiemy natomiast, że to od nich zależy, jaki ten świat będzie. Dziecko wychowane z szacunkiem, respektem dla jego potrzeb, możliwości oraz również ograniczeń będzie tak samo postępować w przyszłości w stosunku do innych. Dziecko wychowane do pokoju będzie budowało pokój na świecie. Mamy świadomość, że "to dziecko jest ojcem człowieka" - jak mówiła Maria Montessori. Dlatego współczesna edukacja powinna wspierać dziecko w budowaniu siebie, w nauce akademickiej - mam na myśli umiejętności zdobywania i przyswajania wiedzy - ale też w poznawaniu swoich mocnych stron, poznawaniu tego, co sprawia przyjemność i co chciałoby robić w życiu.

Koncepcje zaproponowane przez Marię Montessori są ponadczasowe?

- Współczesna edukacja to dawanie dzieciom narzędzi i wsparcia w procesie poznawania i budowania samego siebie. Dziecko czuje, że w jego rękach jest jego przyszłość, a tym samym przyszłość świata. Poczucie sprawczości i odpowiedzialności, które może być rozwijane w pierwszych latach życia, jest tu bardzo ważne. Pracujemy często na pomocach stworzonych ponad 100 lat temu w myśl zasady: "Czego nie ma w zmysłach, tego nie ma w umyśle" - jak pisała Maria Montessori. To właśnie Montessori swoim spojrzeniem na edukację dzieci wyprzedziła o całe dziesięciolecia to, o czym teraz pisze naukowy świat. Obecnie dostrzeżono potrzebę ruchu w procesie edukacji. Wiadomo obecnie, że dziecko uczące się poprzez wszystkie zmysły, wykorzystujące możliwość ruchu w trakcie edukacji uczy się najefektywniej. Dlatego właśnie szkoły Montessori stały się nowoczesne, stosują od lat metodę, która obecnie zyskuje naukowe, neurobiologiczne potwierdzenie.

To dziecko jest osobą odpowiedzialną. Bierze odpowiedzialność za swoją edukację i swoje przyszłe życie. Nie decydujemy za dzieci, nie uzależniamy ich od siebie, od swoich preferencji i upodobań. Filozofia Montessori to filozofia wychowania do wolności i pokoju we wszystkich jego aspektach. To dziecko jest osobą odpowiedzialną. Bierze odpowiedzialność za swoją edukację i swoje przyszłe życie. Nie decydujemy za dzieci, nie uzależniamy ich od siebie, od swoich preferencji i upodobań. Filozofia Montessori to filozofia wychowania do wolności i pokoju we wszystkich jego aspektach.
Czerpiąc również z nowych narzędzi edukacyjnych?

- Nasi uczniowie mają dostęp do nowych technologii. W klasach dostępne są sprzęty elektroniczne do codziennego wykorzystania w procesie edukacji. Maria Montessori była niesamowicie nowoczesną osobą, jako pierwsza kobieta we Włoszech studiowała medycynę, uzyskała tytuł doktora. Gdyby żyła obecnie, korzystałaby ze wszystkiego, co daje nam współczesny świat. Myśląc o tym, tak właśnie działamy - idąc z duchem czasu i postępem.

Jakby Państwo zdefiniowali filozofię Montessori?

- Wychodzimy z założenia, że każde dziecko jest inne, każde ma swój wewnętrzny plan rozwoju. Rolą dorosłych jest pomoc i wspieranie dziecka. Drogą do tego, co i jak" powinniśmy robić, jest obserwacja. To właśnie główne, najistotniejsze zadanie nauczyciela: obserwacja i wspieranie dziecka. Oczywiście jak w każdej szkole nauczyciel prowadzi lekcje, wykłada i tłumaczy materiał rozwojowy, wspólnie z dzieckiem ocenia jego postępy i opanowany materiał edukacyjny. Obserwując dziecko. poznajemy jego możliwości i potrzeby. Nauczyciel przygotowuje tzw. otoczenie. Tworzy warunki do edukacji poprzez wprowadzanie zasad i norm, tworzenie i prezentowanie uczniom pomocy edukacyjnych. Dzięki ciągłej obecności i służeniu pomocą wówczas, kiedy dziecko tego potrzebuje.

W ten sposób kształtuje się również charakter dziecka

- To dziecko jest osobą odpowiedzialną. Bierze odpowiedzialność za swoją edukację i swoje przyszłe życie. Nie decydujemy za dzieci, nie uzależniamy ich od siebie, od swoich preferencji i upodobań. Nie stosujemy kar i nagród, które są tak naprawdę dwoma stronami tego samego medalu: medalu za posłuszeństwo i uzależnienie od dorosłego. Filozofia Montessori to filozofia wychowania do wolności i pokoju we wszystkich jego aspektach.

W szkołach Montessori ogromną rolę odgrywają oryginalne pomoce, które dają dzieciom możliwość poznawania świata i nauki poprzez zmysły. To one dają dziecku możliwość zrozumienia i odczucia abstrakcji. Abstrakcja staje się tu "namacalna", a więc zrozumiała. W taki właśnie sposób dzieci uczą się np. matematyki, języka czy tego, w jaki sposób zbudowany jest wszechświat. Mogą wziąć do ręki oraz dotknąć tego, co w wielu szkołach jest tylko abstrakcyjnym pojęciem. Dzięki temu edukacja staje się łatwiejsza, bardziej naturalna i ciekawsza. Dzieci chłoną wiedzę wszystkimi zmysłami. Nie dajmy się jednak zmylić, bo to nie pomoce są najważniejsze. Sednem edukacji Montessori jest właśnie filozofia postrzegania dziecka, jego roli i roli dorosłego w procesie edukacji.

Jakie są zalety takiego nauczania i na co szczególnie zwracają Państwo uwagę?

- O absolwentach szkół Montessori mówi się, że są to młodzi ludzie, którzy doskonale wiedzą, co chcą robić w życiu. Będąc w szkole Montessori, poznali swoje mocne strony, wiedzą, na czym chcą budować swoją przyszłość. Nie mają trudności w podejmowaniu decyzji co do wyboru swojej życiowej i zawodowej drogi. Potrafią współpracować i wspierać innych. Mają poczucie sprawczości i tego, że to od nich samych zależy ich przyszłość. Zwracamy szczególną uwagę na dobór rodzin, które dołączają do społeczności szkolnej. Przyjmujemy do szkoły dzieci, które są wychowywane zgodnie z filozofią Montessori. Świat dziecka powinien być spójny w kwestii podejścia rodziców i nauczycieli. Sposób działania nauczycieli i ich podejście do edukacji musi być zgodne z przekonaniami rodziców. Natomiast rodzice często mają konkretne oczekiwania w stosunku do swoich dzieci. Jeśli rodzic przedszkolaka wie, kim jego dziecko powinno być, jaką ma ukończyć uczelnię i czym powinno zająć się w przyszłości - to taki rodzic musi zastanowić się, czy szkoła Montessori będzie dobrym wyborem. Nie możemy uczyć dziecka wolności i odpowiedzialności za samego siebie, kiedy jego przyszłość jest już dokładnie zaplanowana, zaprojektowana.

Tworząc miejsce, w którym nie ma przemocy, nie ma oceniania i porównywania, nie ma wywierania presji i rywalizacji, są jasne zasady i wszechobecne akceptacja i wsparcie, dajemy naszym dzieciom poczucie bezpieczeństwa. Na tych zasadach tworzymy właśnie szkołę Montessori.

Jak istotne jest wsparcie rodzica w nauce dziecka? Jak ważna jest edukacja domowa?

Rolą rodzica jest przede wszystkim zapewnianie poczucia bezpieczeństwa, nieustannego wsparcia i akceptacji. Rodzic jest "od kochania", a jeśli chodzi o naukę, to jest to zadanie dla dziecka.
Edukacja domowa to po prostu wspólne życie, wspólne dbanie o dom jako miejsce, o relacje i siebie nawzajem. Natomiast edukacja domowa jako zamiennik tradycyjnej szkoły to już zupełnie inny temat. W szkołach Montessori edukacja "szkolna" odbywa się w szkole. Z zasady w szkole Montessori nie są zadawane prace domowe. Tak więc czas po szkole jest niezwykle ważnym czasem na budowanie relacji rodzinnych, pogłębianie przyjaźni i rozwijanie swoich pasji, a czasami na zwykłe "ponudzenie się".

Jak wygląda wsparcie psychologiczne w placówkach i jak bardzo jest istotna taka pomoc w obecnych czasach?

Obecnie, w związku z sytuacją na Ukrainie, wszyscy myślimy o wojnie. Dlatego wychowanie do pokoju, o którym myślała M. Montessori, jest niezmiernie ważne. "Gdyby wszystkie dzieci dostawały edukację Montessori, nie byłoby wojen na świecie" - to cytat, jakże prawdziwy w obecnych czasach.
Pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielają w szkole wszyscy nauczyciele, specjaliści szkolni (pedagog, logopeda, doradca zawodowy, pedagodzy specjalni, psycholog organizujący warsztaty na tematy wymagające wsparcia psychologicznego) oraz fachowcy zapraszani do szkoły, zgodnie z bieżącymi potrzebami.

Poczucie bezpieczeństwa to jedna z najważniejszych potrzeb każdego człowieka, a obecnie wydaje się zachwiana. Staramy się wszystkimi siłami wzmacniać w dzieciach poczucie bezpieczeństwa, chronić je przed jego utratą. Współpracujemy w tej kwestii ze specjalistami, ale przede wszystkim z rodzicami naszych uczniów.

Tworząc miejsce, w którym nie ma przemocy, nie ma oceniania i porównywania, nie ma wywierania presji i rywalizacji, są jasne zasady i wszechobecne akceptacja i wsparcie, dajemy naszym dzieciom poczucie bezpieczeństwa. Na tych zasadach tworzymy właśnie szkołę Montessori. Tworząc miejsce, w którym nie ma przemocy, nie ma oceniania i porównywania, nie ma wywierania presji i rywalizacji, są jasne zasady i wszechobecne akceptacja i wsparcie, dajemy naszym dzieciom poczucie bezpieczeństwa. Na tych zasadach tworzymy właśnie szkołę Montessori.
Jak szkoła odpowiada na potrzeby uczniów?

- Podstawowa potrzeba, o czym już wspomniałam, to potrzeba bezpieczeństwa. Jesteśmy z dziećmi, staramy się tłumaczyć im otaczający świat, dajemy im narzędzia do niezależnego działania. Myślę, że jednak pytanie dotyczy potrzeb edukacyjnych. To, co wszystkie dzieci na świecie lubią najbardziej, to właśnie uczyć się! Możemy to zaobserwować u najmłodszych dzieci, a najczęściej dopiero szkoła skutecznie je do tego zniechęca. Wszyscy wiemy, że w tradycyjnej edukacji często to, co ma być przyjemnością, staje się karą, np.: należy pisać "za karę" zdania czy opowiadania lub rozwiązywać dodatkowe zadania matematyczne. Z takich samych powodów karze się za błąd ortograficzny czy głośne zachowanie.

W edukacji Montessori to podejście nie istnieje. Znamy doskonale podstawę edukacji stworzoną przez Ministerstwo Edukacji Narodowej, znamy program pedagogiki Montessori, mamy pomoce i przygotowanych nauczycieli. Dajemy dzieciom możliwość wszechstronnej edukacji zgodnie z ich potrzebami, możliwościami i ograniczeniami. Każdy ma szansę osiągnąć maksimum swoich możliwości. Nie robimy rzeczy niemożliwych, nie dajemy gwarancji akademickich sukcesów spełniających oczekiwania najbardziej wymagających rodziców. Dajemy dzieciom przygotowane otoczenie (pomoce, nauczycieli, zbiór zasad) i wspieramy je w ich edukacji.

  • W każdej klasie przez cały dzień jest obecny wychowawca, osoba najbliższa dzieciom i jednocześnie służąca im pomocą w każdym momencie. To wychowawca wspólnie z każdym uczniem planuje jego tygodniową pracę i to on, pod koniec każdego tygodnia, omawia jego postępy, sukcesy, trudności i dalsze plany edukacyjne.
Na jakich poziomach jest realizowana nauka w Państwa placówce?

- Nasza placówka to grupa Toddlers, przedszkole i szkoła Podstawowa. Jesteśmy pierwszą placówką Montessori na Pomorzu. Od 2004 r. działa przedszkole i grupa Toddlers, a od roku 2014 r. również szkoła podstawowa. Grupa Toddlers to niewielka grupa dzieci w wieku od 1,5 do 3 lat. Tutaj dzieci "startują", poznają zasady, uczą się sposobu nauki zgodnie z filozofią Montessori. Stają się samodzielne. W wieku 3 lat przechodzą do przedszkola i nie ma mowy o ponownej adaptacji, znają "ten świat", przedszkole jest naturalną kontynuacją ich życia i edukacji na poziomie żłobkowym. Kolejny etap to szkoła podstawowa, stworzona przede wszystkim dla absolwentów naszego przedszkola. Dzieci zmieniające etap edukacyjny, przechodząc z przedszkola do szkoły, czują się doskonale, znają swoje otoczenie, pomoce, sposób nauki, zasady i nie pozostaje im nic innego niż uczyć się z ciekawością siebie i świata.

Na wszystkich etapach edukacyjnych zwracamy uwagę, aby dzieci miały łatwość nauki w ciszy i skupieniu. W naszej szkole nie ma dzwonków, uczniowie nie zmieniają "na komendę" swoich aktywności. W obecnym szybkim, hałaśliwym, wielobodźcowym świecie nasze dzieci potrafią pracować w ciszy i spokoju. Zaletą metody Montessori jest "konkret", otoczenie klasy to taki "mikroświat makroświata". Jest tam wszystko to, co istnieje w otaczającym świecie, wszystkiego można dotknąć i doświadczyć własnymi zmysłami.

Joanna Ustowska, założycielka Sopockiej Szkoły Montessori Joanna Ustowska, założycielka Sopockiej Szkoły Montessori
Jak ważna jest relacja z wychowawcą?

- W każdej klasie przez cały dzień jest obecny wychowawca, osoba najbliższa dzieciom i jednocześnie służąca im pomocą w każdym momencie. To wychowawca wspiera dziecko w pracy, oferuje pomoc, której uczeń oczekuje. W Polsce działa kilkadziesiąt szkół podstawowych Montessori, a spod skrzydeł podobnych placówek na całym świecie wyszło mnóstwo sławnych i wpływowych absolwentów. Są wśród nich: Larry Page i Sergey Brin, założyciele Google'a, Jeff Bezos, założyciel i dyrektor generalny firmy Amazon, książę William i książę Harry, angielska rodzina królewska, Will Wright, pisarz, Gabriel Garcia Marquez, Melissa Gilbert i wielu innych wspaniałych, twórczych ludzi.

Liczy się jakość, nie ilość?

- Nasza placówka to miejsce kameralne. Mamy plany rozwoju poprzez doskonalenie się, podnoszenie jakości edukacji i opieki, nie mamy planów zwiększania liczby miejsc. Dlatego też liczba nowych miejsc w każdym roku szkolnym jest stała i tak naprawdę niewielka. Myślę jednak, że rodziny zainteresowane edukacją Montessori dla swoich dzieci na pewno znajdą odpowiednie miejsce. Placówek w Trójmieście jest coraz więcej i wszystkie one mają swój unikatowy charakter. Montessori nie jest marką zastrzeżoną, nie działamy na zasadzie franczyzy. Sama Maria Montessori nie dała zgody na opatentowanie jej metody, chciała, aby każda osoba, której filozofia Montessori jest bliska, miała do niej dostęp, mogła ją propagować i dzielić się nią dalej. "Montessori is waiting for us in the future" - jak powiedział prof. Raniero Regni w Rzymie na Międzynarodowym Spotkaniu Trenerów AMI. Jesteśmy ogromnie wdzięczni Marii Montessori, ponieważ dzięki jej obserwacjom i wypracowanej kompleksowej metodzie edukacji możemy dawać dzieciom to, co najlepsze.

* możliwość dodania komentarzy lub jej brak zależy od decyzji firmy zlecającej artykuł

Miejsca

 

Wydarzenia

Nowe Trendy w Turystyce

399 zł
konferencja

VI Ogólnopolska Konferencja Naukowa Fizjoterpia Pediatryczna

250 zł
warsztaty, konferencja

Gdynia ScienceSlam

sesja naukowa

Sprawdź się

Sprawdź się

Wybierz poziom

Co to jest oskoła?

 

Najczęściej czytane