W dniach 25-26 marca w Nadbałtyckim Centrum Kultury odbędzie się konferencja naukowa
pt. "Emigracja a środowiska kultury niezależnej w kraju". Wydarzenie to jest jednym z elementów ogólnopolskiego projektu IPN zatytułowanego "Rok Kultury Niezależnej".

Dwudniowa konferencja naukowa poświęcona będzie przedstawieniu różnorodnych działań środowisk emigracyjnych w Europie Zachodniej i Ameryce Północnej na rzecz wsparcia środowisk kultury niezależnej w Polsce oraz twórców, którzy w latach 80. znaleźli się na obczyźnie. Konferencji będzie towarzyszyć także wystawa malarstwa Polskich artystów, którzy tworzyli w II poł. XX w. w Londynie.

W spotkaniu, które zostało podzielone na trzy bloki tematyczne (blok emigracyjny, historyczny i źródłoznawczy) wezmą udział przedstawiciele nie tylko krajowych instytucji naukowych, ale też emigracyjnych z USA, Szwecji, Wielkiej Brytanii i Niemiec.

Organizatorem konferencji jest Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej IPN w Gdańsku, partnerami natomiast Nadbałtyckie Centrum Kultury oraz Komisja Krajowa NSZZ "Solidarność". Konferencję patronatem honorowym objął Prezydent Miasta Gdańska Paweł Adamowicz. Patronaty medialne: TVP Gdańsk, Radio Gdańsk oraz portal Trójmiasto.pl.

Początek konferencji "Emigracja a środowiska kultury niezależnej w kraju" zarówno 25, jak i 26 marca o godz. 10.00. Miejsce obrad: Nadbałtyckie Centrum Kultury - Ratusz Staromiejski (Sala Mieszczańska), ul. Korzenna 33/35, Gdańsk.

Na konferencję złożą się 3 bloki tematyczne oraz panel dyskusyjny (szczegółowy program już wkrótce).

Blok emigracyjny

Referaty i wypowiedzi przedstawicieli środowisk emigracyjnych, prezentacja form i przykładów pomocy udzielanej przez instytucje i organizacje polonijne środowiskom kultury w kraju, w tym prezentacja działalności wydawniczej skierowanej na kraj. Blok zostanie podsumowany dyskusją "Instytucje Emigracji Polskiej i ich wpływ na kulturę niezależną w kraju - metody wsparcia i oddziaływania", w której wezmą udział goście z zagranicy.

Do bloku emigracyjnego w pierwszym dniu obrad konferencji zaproszono prezesów i dyrektorów instytucji emigracyjnych: Polskiego Instytutu Naukowego w Ameryce, Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce, Instytutu Polsko-Skandynawskiego, Biblioteki Polskiej w Londynie, Kongresu Polaków w Szwecji oraz osoby związane z czasopismami ukazującymi się w latach 80. XX w. na emigracji "Polen Nyt" w Danii oraz "Pogląd" w Berlinie Zachodnim.

Zaproszone osoby (m.in.):

• Prof. Tadeusza Gromada - Prezes Polskiego Instytutu Naukowego w Ameryce, historyk, emerytowany profesor New Jersey City University,
• Dr Iwona Drąg-Korga - Dyrektor Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce, historyk,, członek Rady Polish American Historical Association,
• Prof. dr hab. Eugenius S. Kruszewski - Prezes Instytutu Polsko-Skandynawskiego w Kopenhadze, profesor Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie w Londynie, członek PTNO,
• Grzegorz Pisarski - Zastępca Kierownika Biblioteki Polskiej w Londynie,
• Michal Bieniasz - Prezes Kongresu Polaków w Szwecji,
• Roman Śmigielski - tłumacz, dziennikarz i działacz polonijny, członek m.in.: Komitetu Poparcia Opozycji Demokratycznej w Polsce, Komitetu "Popieraj Solidarność" w Kopenhadze, Komitetu "Solidarni z Polską",
• Edward Klimczak - tłumacz, wydawca emigracyjnego dwutygodnika "Pogląd" i przewodniczącego "Towarzystwa Solidarność" z Berlina Zachodniego,
• Irena Lasota - politolog, publicystka, dyrektor Institute for Democracy in Eastern Europe (IDEE)
• Ludomir Gardziński-Gąssowski --Sekretarz Kongresu Polaków w Szwecji, dziennikarz

Blok historyczny

Wpływ emigracji na środowiska kultury niezależnej w kraju, także kwestie wydawnicze. Blok realizowany przez historyków, socjologów, politologów krajowych z Instytutu Pamięci Narodowej, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Instytutu Studiów Politycznych PAN, Biblioteki Gdańskiej Polskiej Akademii Nauk, Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Blok źródłoznawczy

Blok źródłoznawczy, realizowany przez historyków, bibliotekarzy i archiwistów, dotyczyć będzie możliwości badań źródłowych nad poruszaną w ramach konferencji tematyką. Referaty powinny połączyć wiedzę dotyczącą rozmieszczenia archiwaliów i czasopism związanych z badaniami nad wpływem emigracji na rozwój kultury niezależnej w kraju. W bloku wezmą udział przedstawiciele Biblioteki Narodowej w Warszawie, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Gabinetu Książki i Prasy Polskiej w Niemczech z siedzibą w Opolu, Biblioteki Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie. Blok zakończy prezentacja Cyfrowego Archiwum Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność" w Gdańsku.

Konferencji towarzyszyć będzie zorganizowana przez Nadbałtyckie Centrum Kultury wystawa "Malarski Exodus. Polscy malarze w Londynie w II połowie XX wieku" (kurator Anna Zalewska), prezentowana od 11 marca do 12 kwietnia br. w Ratuszu Staromiejskim w Gdańsku. Na wystawę składać się będzie 20 prac malarskich oraz rysunków autorstwa 10 wybitnych przedstawicieli środowiska londyńskiego. Będą to prace zróżnicowane pod każdym względem - formalnie, tematycznie, odzwierciedlające kalejdoskop osobowości artystycznych, jakie tworzyły to środowisko. Większość z prezentowanych artystów, pomimo stałego pobytu w Anglii, wystawiała za życia swoje prace w kraju, co było wyrazem żywych związków z ojczyzną. Wszystkie prezentowane na wystawie prace pochodzą z kolekcji Archiwum Emigracji w Toruniu oraz Muzeum Uniwersyteckiego w Toruniu.