Grzywna za spóźnienie na lekcje - to była dyscyplina! Historie trójmiejskich szkół

Czyny społeczne, ochotnicze hufce pracy, obowiązkowe wykopki, spóźnienia na lekcje karane grzywną i przejściem przez gabinet dyrektora - dawniej życie szkolne toczyło się inaczej niż dziś. Jest okazja, by przypomnieć te czasy - sześć liceów trójmiejskich obchodzi bowiem w tym roku 70-lecie swojego powstania.

Cztery w Gdańsku i dwa w Sopocie - tyle liceów trójmiejskich obchodzi w roku 2015 jubileusz 70-lecia swojego powstania. I choć chwilami nie było łatwo, szczególnie w pierwszych latach po wojnie, udało się im przetrwać i budować swoją historię, którą dziś tworzą także kolejne pokolenia.

I Liceum Ogólnokształcące w Sopocie od początku swojego istnienia funkcjonowało w ceglanym gmachu, wybudowanym w 1922 r. dla niemieckiego liceum żeńskiego. Po wojnie działało tu zarówno żeńskie, jak i męskie Państwowe Gimnazjum i Liceum. Przez kilkadziesiąt lat PRL-u szkoła działała w jednostajnym rytmie. Zmiany przyniosły lata 90. Pracownia informatyczna zyskała komputery, studniówki przeniesiono ze szkół do sal balowych hoteli. Ponadto klasy zaczęły wyjeżdżać w ramach wymian z zagranicznymi szkołami Do znanych absolwentów pierwszego powojennego liceum w Sopocie należą m.in.: tenisista stołowy Leszek Kucharski, Maciej Szemiel, aktor Teatru Wybrzeże, Katarzyna Biescgke, aktorka Teatru Polskiego, as wywiadu PRL Marian Zacharski, czy nieżyjąca już reżyserka polskiego dubbingu - Joanna Wizmur.

Zobacz również: Szkoły z historią - I LO w Sopocie

Drugim, powstałym w 1945 roku sopockim liceum było II Liceum Ogólnokształcące (połączone dawniej z gimnazjum). Pierwszy dzwonek zabrzmiał tu 30 kwietnia 1945 r. Lekcje odbywały się w gmachu, w którym szkoła funkcjonuje do dzisiaj, przy ulicy Generalissimusa Stalina (obecnie al. Niepodległości ). 25 października 1945 r. nastąpił podział gimnazjum na męskie i żeńskie, natomiast liceum ze względu na małą liczbę uczniów pozostało koedukacyjne. W sierpniu 1951 roku zadecydowano o likwidacji gimnazjum męskiego i żeńskiego i utworzeniu szkół licealnych-TPD i liceum państwowego. Historia działalności szkoły urywa się na latach 60., wówczas dokumenty i kroniki w wyniku pożaru zostały strawione przez ogień. Obecnie uczy się tu ponad 400 uczniów.

- W dalszych latach działalności będziemy starali się przede wszystkim utrzymać swój poziom - mówi Jacek Gan, dyrektor II LO w Sopocie. - Jeśli chodzi o sam jubileusz, mamy szereg planów, licząc, że chętnie będą w nim uczestniczyć nasi absolwenci. Po oficjalnej części uroczystości przewidujemy bal dla absolwentów, który podobnie jak w przypadku 60-lecia, odbędzie się w Operze Leśnej.

Do znanych absolwentów tej szkoły należą m.in. lekkoatletka, mistrzyni w skoku o tyczce Anna Rogowska, tenisista stołowy Leszek Kucharski, teatrolog i poeta Konstanty Puzyna, modelka Magdalena Wróbel czy blogerka Kasia Tusk.

W czerwcu 1945 r. lekcje odbywały się również w I Liceum Ogólnokształcącym w Gdańsku. Zgodnie z zapiskami pierwszego dyrektora szkoły (Bernarda Janika) wewnątrz budynku szkolnego chaos panował jeszcze w kwietniu. Wybuch bomb lotniczych pozbawił gmach szkolny szyb (na budynek spadły trzy bomby, niszcząc salę gimnastyczną, część frontową oraz salę fizyki), w korytarzach porozrzucana była broń wojskowa, amunicja, pale, czy różne papiery. Nie wszystko oczywiście uległo zniszczeniu, niektóre pomieszczenia zachowały się razem z wyposażeniem i pomocami szkolnymi. Do dziś przetrwała też część dawnego wystroju, obraz namalowany przez niemieckiego malarza, Karla Zieglera, wiszący w holu szkoły. - Pierwotnie przedstawiał pancernik Lotaryngia, a w 1945 został najprawdopodobniej przemalowany na statek Polonia - mówi Elżbieta Grabowska, dyrektor I LO. - I choć nie był mały (7 m x 5 m), o jego istnieniu nie wiedziano do końca lat 90. Obecnie poddawany jest renowacji - dodaje.

15 kwietnia 1945 r. powstało natomiast II Liceum Ogólnokształcące w Gdańsku, uważane za pierwszą średnią szkołę ogólnokształcącą, jaka powstała na terenie Gdańska po zakończeniu działań wojennych. Była szkołą humanistyczną, a jej siedziba mieściła się pierwotnie poniemieckim budynku (a właściwie kompleks trzech budynków przy ul. Gołębiej, potem zmienionej na ul. dr Władysława Pniewskiego). Jako że od roku szkolnego 1973/1974 wprowadzono obowiązkowy udział uczniów w pracach społeczno-użytkowych na rzecz miasta, młodzież szkoły pod opieką nauczycieli pracowała m.in. w ZOO, na stadionie Lechia czy na Cmentarzu na Zaspie. Obowiązkiem, nieco przyjemniejszym od prac społecznych, były też wykopki, na które jeżdżono wówczas regularnie. Obecnie, zgodnie ze szkolnymi statystykami, co roku mury szkoły opuszcza ok. 200 absolwentów. Zalicza się do nich m.in. byłego premiera Jana Krzysztofa Bieleckiego, prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego Piotra Ołowskiego, pisarza Andrzeja Zaniewskiego, dziennikarza i krytyka filmowego Michała Chacińskiego.

Czytaj również: Szkoły z historią - II LO w Gdańsku

1 listopada 1945 pracę rozpoczęło też III Państwowe Gimnazjum i Liceum w Gdańsku, dzisiejsza Topolówka (od 1912 roku w jej budynku funkcjonowało też niemieckie gimnazjum). Nie został on mocno zniszczony podczas drugiej wojny światowej - funkcjonował tu radziecki szpital wojskowy (sala gimnastyczna służyła wówczas za stajnię). "Trójka" od samego początku słynęła m.in. z dyscypliny i porządku. Spóźnienia karane były grzywną i przejściem przez gabinet dyrektora, a pierwszy dzwonek poprzedzany był codziennym apelem. Dawniej, tak jak i dziś, szkoła cieszyła się też opinią placówki o wysokim poziomie nauczania.

- To była zawsze dobra szkoła, z bogatym programem nauczania, dlatego w dalszych latach będziemy starali się utrzymywać poziom, a przy tym dbać o odpowiadającą zapotrzebowaniu ofertę i dobrą atmosferę - mówi Bożena Ordak, dyrektor III LO w Gdańsku. - Jeśli zaś chodzi o uczniów, można zauważyć cechę wspólną tych dawnych i obecnych. Była i jest to młodzież z pomysłem na życie, który jest konsekwentnie realizowany.

Wśród absolwentów "trójki" są m.in. aktorki Dorota Stalińska i Grażyna Wolszczak, polityk Wiesław Walendziak, czy tenisista stołowy Andrzej Grubba.

70-lecie powstania obchodzi też V Liceum Ogólnokształcące w Gdańsku. Nauka ruszyła tu pełną parą 7 maja 1945 roku. Budynek szkoły ocalał po wojnie, a dzięki funduszom otrzymanym z kuratorium przywrócono mu dawną kondycję - odnowiono m.in. pracownie fizyczną i biologiczną oraz wyremontowano salę gimnastyczną przy ulicy Liczmańskiego. 8 kwietnia 1946 nadano "piątce" imię Stefana Żeromskiego. Do roku 1961 mury szkolne opuściło 784 maturzystów. Lata 90. były czasem rozwoju placówki, praktykowane były od tego czasu wymiany międzynarodowe, powstała nowoczesna sala informatyczna i siłownia przy sali gimnastycznej. Nowością były też klasy o profilu informatycznym oraz z wykładowymi językami niemieckim i angielskim. Szkołę przez 70 lat prowadziło dziewięciu dyrektorów - obecnie jest nim Elżbieta Piszczek, dawniej prowadząca w szkole lekcje chemii.

W Gdyni, zgodnie z danymi miejskiego Wydziału Edukacji, tego roku żadne z liceów nie obchodzi jubileuszu 70-lecia. To czas 80-leci szkół podstawowych, które świętować będą 4 podstawówki: Szkoła Podstawowa nr 11, Szkoła Podstawowa nr 6, Szkoła Podstawowa nr 8 i Szkoła Podstawowa nr 12.