"Kawa czy herbata?" - zwiastun wystawy Muzeum Archeologicznego w Gdańsku:
- Przed wiekami pito głównie piwo. Woda była zanieczyszczona, a nie odkryto jeszcze, jak ważne jest jej przegotowanie. Ciepłe napoje w formie naparów ziołowych pito jedynie w trakcie choroby. Piwo było więc najbardziej powszechnym trunkiem. Pili je zarówno dorośli, jak i dzieci - to jedna z wielu ciekawostek na temat zwyczajów dawnych gdańszczan związanych z piciem, przechowywaniem i serwowaniem napojów. O nowej wystawie Kawa czy herbata? i życiu mieszkańców Gdańska sprzed wieków rozmawiamy z Beatą Ceynową, wicedyrektor Muzeum Archeologicznego. Wystawa będzie czynna od 8 lipca do końca roku.
Alicja Olkowska: Gdańsk ma długą i imponującą tradycję piwowarską, ale nie wszyscy wiedzą, że był też miastem, w którym ceniło się dobrą kawę, herbatę, kakao i czekoladę. Skąd najczęściej przybywały tu takie wspaniałości? Co było najbardziej luksusowym towarem?
Beata Ceynowa: W mieście portowym transport towarów odbywał się oczywiście drogą morska. Z tego, co wiemy, portami przeładunkowymi były najczęściej te w Holandii i Francji. Do tych waśnie portów, głównie za sprawą wielkich kompanii handlowych (np. Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej, VOC), docierały do Gdańska tysiące łasztów różnych produktów z Azji, Ameryki czy Afryki.
Pojęcie luksusu zmieniało się w czasie. Pojawiały się i przemijały mody. W zależności od okresu historycznego, różna była dostępność towarów luksusowych. Na przykład w okresie niedoboru herbaty chińskiej (zamknięcie Chin, a potem wojny opiumowe) jej cena podskoczyła do horrendalnie wysokiego poziomu. Ale i zapotrzebowanie Europy - która pokochała herbatę - było bardzo duże.
Co na co dzień pili gdańszczanie, a co przy specjalnej okazji - jakie panowały zwyczaje? Czym wznoszono toasty?
Przed wiekami pito głównie piwo. Woda była zanieczyszczona, a nie odkryto jeszcze, jak ważne jest jej przegotowanie. Ciepłe napoje w formie naparów ziołowych pito jedynie w trakcie choroby. Piwo było więc najbardziej powszechnym trunkiem. Pili je zarówno dorośli, jak i dzieci.
W czasach gdy kawa była bardzo droga, biedacy pili zamiennik z palonej fasoli lub bobu. Natomiast bogaci gdańszczanie cenili herbatę "karawanową", sprowadzaną drogą lądową z Chin przez Rosję.
Warto też wspomnieć, że XVIII-wieczni moraliści utyskiwali, że kobiety porzucają domowe obowiązki, aby spotkać się przy kawie, herbacie czy czekoladzie.
11
Wyobraźmy sobie, że zaglądamy w upalny letni dzień do "lodówki" gdańszczanina sprzed wieków - co byśmy w niej znaleźli orzeźwiającego do picia?
Może bardziej do piwniczki bogatego mieszczanina... Stałyby tam podobne trunki jak dzisiaj, jednak bardziej urozmaicone, w wielu gatunkach, sprowadzanych na każdą okazję. Piwo, wino, wódka...
Co może zaskoczyć na wystawie zwiedzających?
Przede wszystkim ciekawostki, których jest sporo. Być może nie wszyscy wiedzą, że to właśnie w Gdańsku około 1700 roku powstała pierwsza w Polsce kawiarnia, a jej właścicielem był menonita Anthon Momber; albo że do wyprodukowania kwarty, czyli 8 litrów sławnego likieru Goldwasser, potrzeba było ponad 20 kg różnych składników, zaś w XVII wieku gdańskie gorzelnie zużywały tyle surowców, że w mieście zabrakło żyta i drewna na opał. Z innych ciekawostek: do 1378 r. ul. Ogarna w Gdańsku nazywała się Brauergasse, czyli... Browarnicza, a od XV wieku najsłynniejszym gdańskim piwem było Jopenbier (jopejskie) - dubeltowe, ciemne, luksusowe, gęste jak syrop.
Wystawa liczy ponad 150 zabytków archeologicznych. Znajdziemy tu też trzy stacje medialne: aplikację w formie gry edukacyjnej, prezentację 360° oraz interaktywną mapę szlaków handlowo-kulturowych. Obejrzeć można także film animowany przybliżający historię czekolady.
Gdyby miała pani wymienić trzy najbardziej niezwykłe/wartościowe eksponaty, to co by to było?
Konew cynowa datowana na XV-XVI wiek - produkt z kręgu nadbałtyckiego. Obiekt częsty wśród zastawy stołowej bogatych mieszczan, ale niezwykle rzadko spotykany w trakcie badań wykopaliskowych. My znaleźliśmy go w stanie mocnego zniszczenia, wręcz zgniecenia. Dzięki doskonałej konserwacji można go podziwiać w całej krasie. Cudowne są małe tarki do przypraw dodawanych do napojów, być może do gałki muszkatołowej. To rzadkie znaleziska.
Kawa czy herbata? Wystawa w Muzeum Archeologicznym
Wystawa czasowa "Kawa czy herbata? Archeologiczne świadectwa konsumpcji napojów w dawnym Gdańsku" to okazja do zaprezentowania naczyń do przechowywania, serwowania i konsumpcji napojów z przepastnych zbiorów naszego muzeum. W wielu aspektach, takich jak picie kawy, herbaty czy czekolady, Gdańsk, z racji swojego portowego charakteru, był prekursorem nowo rodzących się zwyczajów, przenosząc je za pośrednictwem swoich kupców do wszystkich zakątków Rzeczypospolitej. Omawiane zagadnienia obrazować będą również szerokie kontakty handlowe i kulturowe Gdańska z innymi miastami europejskimi, a za ich pośrednictwem - z zamorskimi koloniami. Wszystkie te napoje mają bowiem za sobą bogatą i ciekawą historię.
Na wystawie zaprezentowane zostaną zabytki związane ze spożyciem odpowiednio: piwa, wina, wyrobów gorzelnianych, kawy, herbaty, czekolady oraz wody mineralnej. W planach wiele działań towarzyszących - jak pokazy, warsztaty, degustacje.
Uroczyste otwarcie (wernisaż) wystawy odbędzie się w Światowy Dzień Czekolady, czyli 7 lipca, o godz. 13. Dla wszystkie otwarta będzie od 8 lipca. Miejsce ekspozycji: Dom Przyrodników - gmach główny Muzeum Archeologicznego w Gdańsku. Wystawa będzie czynna do końca roku.
Ceny biletów: normalny - 8 zł; ulgowy - 6 zł. Sobota jest dniem bezpłatnego wstępu na wystawy. Więcej informacji na temat cen biletów, m.in. rodzinnych - tutaj.
Zsiadłe mleko, kompoty,własny bimber, a także sok z kapusty
Sensacja
3 lata
43
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-07-06 16:53
chyba na wsi
pod Lublinem
3 lata
21
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-07-06 21:34
Czy na pewno kwarta to 8 litrów?
Kwarta to ok.1 litra. Skąd się wzięło 8?
3 lata
11
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-07-07 06:40
Ankieta
Do śniadania herbata, kawa trochę później do czegoś słodkiego, do obiadu ewentualnie wino, a na zakończenie dnia wiosną/latem na lepszy sen dobre piwo, jesienią/zimą odrobina dobrej whisky.
Lech z Czech
3 lata
30
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-07-07 07:46
Pili to samo co włodarze teraz.... (1)
Krówkę z Biedry.
henio
3 lata
33
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-07-10 18:31
Dulczessa i jej sznaps w czasie pracy
Budyń w proszku
3 lata
00
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-07-08 12:38
XVIII-wieczni moraliści mieli rację
3 lata
30
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-07-10 18:28
To tak jak mój sąsiad Wiesław on też pije tylko piwo mówił że wody to nie piję już kilkanaście lat bo mu śmierdzi żabami
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy