Bezkompromisowy Wojciech Smarzowski czytelnie i stanowczo opowiada o ludzkim zepsuciu i kościelnym systemie wymagającym gruntownego remontu. "Kler" nie jest ostrzem wymierzonym w katolików, a jedynie filmowym narzędziem służącym piętnowaniu budzących odrazę praktyk. Niezależnie od tego, czy podczas niedzielnej mszy siadamy w pierwszym czy ostatnim rzędzie, czy może w ogóle omijamy kościół szerokim łukiem, ten film warto zobaczyć.
Smarzowski wykłada na filmowy ołtarz grzechy chciwości, żądzy i władzy. Rozlicza przede wszystkim człowieka jako jednostkę.
Kontrowersjami towarzyszącymi "Klerowi" można byłoby obdarować po równo każdy z pozostałych 15 filmów zakwalifikowanych do Konkursu Głównego 43. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych. To jednak bezczelna wręcz dociekliwość, bezkompromisowy styl i fantazyjna odwaga w podejmowaniu trudnych filmowych tematów sprawiają, że z gorączkową niecierpliwością, namacalnymi obawami i niepohamowaną ciekawością wszyscy spoglądają tylko na Wojtka Smarzowskiego. A ten kolejny raz nie zawodzi, potwierdzając nietuzinkowy warsztat i wirtuozerską wręcz zdolność opowiadania.
Rozhulany skocznymi rytmami i zasypany toną humoru zwiastun, jak przystało na reżysera, stanowił jedynie zasłonę dymną. Owszem, w "Klerze" pretekstów do salw śmiechu nie brakuje, ale komediowy posmak "Kleru" bardzo szybko nabiera goryczy. Entuzjastycznym reakcjom towarzyszy coraz większa powściągliwość, frywolną opowieść wypiera ciężki gatunkowo psychologiczny dramat, a Smarzowski raz po raz serwuje nam elektrowstrząsy, po których trudno dojść do siebie. Szczególnie podczas konfrontacji z porażającym finałem.
Nieustające owacje dla ekipy filmu
Wiwisekcję polskiego Kościoła Smarzowski przeprowadził niezwykle kompleksowo, czemu służy naładowana (może aż nadto) wątkami historii trzech księży. Trybus (Robert Więckiewicz) notorycznie zagląda do kieliszka, a celibat traktuje dość wybiórczo. Lisowski (Jacek Braciak) przypomina typ klerykalnego dorobkiewicza ukierunkowanego na karierę w Watykanie. Kukuła (Arkadiusz Jakubik) cieszy się estymą wśród wiernych do czasu, gdy nie padnie ofiarą pedofilskich oskarżeń. Moralne i "zawodowe" zepsucie widać też "na górze" - arcybiskup Mordowicz (Janusz Gajos) z profesją duchownego ma już niewiele wspólnego. Kalkuluje z precyzją wziętego bankiera, konfabuluje ze zwinnością polityka, inwestuje niczym wyrachowany biznesmen.
Księża u Smarzowskiego nie są bezdusznymi gangsterami w sutannach. To ludzie pokiereszowani przez los, którzy w pewnym momencie dali się zdominować własnym słabościom.
Lista kościelnych grzechów głównych jest zresztą znacznie dłuższa i głównie dopisywaniu kolejnych pozycji służy Smarzowskiemu pierwsza część filmu. Bardziej ilustracyjna niż analityczna, mocno rozrywkowa i komediowa, przy tym czasami mało angażująca, przewidywalna i zbyt oczywista (przypomina się "Drogówka"). W dodatku stanowiąca pożywkę dla zagorzałych przeciwników filmu, bo właśnie wtedy twórcy "Kleru" najmocniej punktują współczesny Kościół, tworząc (na szczęście) tylko iluzję dzieła jednowymiarowego.
10
Koncepcyjnie film rozkwita właściwie dopiero w drugiej połowie. I właśnie w tym momencie warto skoncentrować swoją uwagę na ekranowej prawdzie, wyzbyć się uprzedzeń i poddać się racjonalnej obserwacji. Bez epatowania złością, oburzeniem czy podświadomym strachem. Tylko wówczas dostrzeżemy, że "Kler" nie stanowi elementu żadnej propagandowej, politycznej tuby. Nie celuje w bezbronnych wierzących. Nie jest podbudowany tanią sensacją. Rozbudowana ekspozycja bohaterów służy przede wszystkim obnażeniu mechanizmu ludzkiego upodlenia i zepsucia. Smarzowski wykłada na filmowy ołtarz grzechy chciwości, żądzy i władzy. Rozlicza przede wszystkim człowieka jako jednostkę. W tym przypadku jednostkę, która do zaspokojenia mrocznych potrzeb wykorzystuje społeczną pozycję i status duchownego.
"Kler" to jednocześnie przypowieść o zasiewaniu zła na każdym, podatnym na nie gruncie, nawet tym poświęconym i teoretycznie nieskazitelnym. Księża u Smarzowskiego nie są bezdusznymi gangsterami w sutannach. To ludzie pokiereszowani przez los, którzy w pewnym momencie dali się zdominować własnym słabościom. Trybus wódką zapija samotność, Lisowskim kieruje chora ambicja podbudowana trudną przeszłością, a Kukuła nie potrafi rozliczyć się z widmami dzieciństwa. Tytułowy kler tonie w obłudzie, zakłamaniu i oszustwie, ale gdzieniegdzie, choć nieśmiało i mało wyraziście, widać przebłyski dobra. Księża nie do końca są tu złem wcielonym.
Bez żadnej taryfy ulgowej, w bardzo apodyktyczny sposób, Smarzowski prześwietla natomiast zjawisko pedofilii wśród duchownych. Za pomocą niezbyt skomplikowanych środków artystycznych, scen naładowanych bólem, odtrąceniem i nie tylko dziecięcą traumą, reżyser wyraża absolutny sprzeciw wobec nie tyle samych bezdusznych aktów, a kościelnej polityce tuszującej przypadki molestowania. "Kler" jest filmowym manifestem nawołującym do radykalnych zmian watykańskiej strategii, a przynajmniej próby podjęcia debaty na ten temat.
U Smarzowskiego nie tylko przekaz, ale i jego forma odgrywa znaczącą rolę. A za tę w głównej mierze odpowiada świetnie dobrana obsada, aczkolwiek chciałbym nareszcie zobaczyć u twórcy "Domu złego" czy "Wołynia" zupełnie świeży zestaw współpracowników. Sprawdzona gwardia póki co jeszcze się sprawdza. Bryluje przede wszystkim Braciak, który ze względu na wielowątkowość swojej postaci ma największe pole manewru. Doskonale prezentuje się Jakubik, którego Kukuła przechodzi największą metamorfozę.
Solidnie wypada Więckiewicz, choć chwilami można odnieść wrażenie, że twórcom filmu zdarza się nieraz zapomnieć o jego postaci. Gajos jest klasą samą w sobie. Smarzowski po raz kolejny udowadnia, że potrafi wydobyć ze swoich aktorów wcale nie to, co jest najlepsze, lecz to, co przede wszystkim w danym filmie jest potrzebne. Warto jeszcze przysłuchać się mocno tym razem minimalistycznej muzyce Mikołaja Trzaski, która szczególnie w końcówce filmu znakomicie podbija dramaturgię.
O "Klerze" było głośno przed pokazem w Gdyni i na pewno poziom decybeli nie spadnie po oficjalnej premierze kinowej, która dopiero przed nami. Smarzowski znów udowodnił, że nie boi się kontrowersji i tematów tabu. Kościół nie zadrży w posadach, oby drgnęły sumienia.
Osobiście też uważam że ta nagonka jest wyolbrzymiona - nie można obwiniać tylko kościół. Przecież takie patologie mogą być w każdej grupie społecznej. Nie uważam że akurat środowisko kościelne jest tym dotknięte. Tyle lat chodzę na msze, nie będąc żadnym nawiedzonym, i zawsze miałem do czynienia z księżmi którzy mogą być wzorem dla innych. To jest problem ogólny, nie dotyczy tylko księży.
Wojtek
5 lat
2413
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 15:21
są szczególne zawody zaufania społecznego (2)
jeżeli sędzia ukradnie batonik to jest afera na cały kraj, to samo pijany lekarz na dyżurze albo właśnie ksiądz pedofil
5 lat
74
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 15:40
albo dzialajacy nietransparentnie urzednik samorzadowy. (1)
nachapie sie mieszkac i potem w zeznaniach nu sie cyfry nie zgadzaja. Jescze taki ma czelnosc ubiegac sie o stanowisko w demokracji.
Mimo, ze jest zapis, ze do stanowisk samorzadowych wymgany jest druk o niekaralnosci. A przestepca to zlewa. Bo przeciez kara wiezienia zawieszona warunkowo a on placi tylko grzywne na pocztek przyszlej kary.
5 lat
47
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 16:50
ale gdyby zrobil o tym to mu adamowicz nie da kasy jak Wajdzie
Co innego gdyby ksieza sfinansowali to by zrobil .. wszyscy ci artysci to protytutki. na uslugach.
5 lat
31
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 15:09
Religie to złoty biznes. Ciemny lud na całym świecie płaci i nawet nie wie za co. A jeszcze w imię tego czegoś idzie i ginie na wojnie.
Lud jednak łatwo zmanipulowac...
Buk
5 lat
1611
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 15:09
Zapowiada się genialny film ! (1)
Nie miałam okazji obejrzeć tego filmu na festiwalu ale już się nie mogę doczekać oficjalnej premiery ! Zapowiada się coś bardzo dobrego :)
Majka
5 lat
1416
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 15:34
bardzo dobrego
szczegolnie pedofilia i homseksualizm u ksiezy to mnie bardzo interesuje.
I przemoc wsrod zakonnic oraz mastrurbacja i praktyki lesbisjkie. Nic lepszego nie da sie pokazac w kinie.
Pazdzioch
5 lat
81
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 15:31
pedofilia kler i homoseksualizm - oto najlepsze tematy
na filmy w PL
5 lat
122
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 15:43
nastepny film wojciecha bedzie sie nazywal srom sędziego. (1)
mowie wam.
5 lat
177
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 16:45
bynajmniej nie sedziego stuleji ;)
5 lat
32
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 15:56
To nie flim.To kicz.
5 lat
1311
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 16:47
a ja mam slabosc do ksiezy
teczowy aktywista ue
5 lat
26
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 17:00
Czesto mlodzi mezczyzni ida do seminarow zeby ukryc swoj homoseksualizm (1)
a potem jak wychodza to jedyne na czym moga sie wyzyc to mali chlopcy w szkolach do ktorych sa posylani. I tragedia gotowa.
Takze dziekuje ci, ktorys wprowadzil ksiezy do szkol w imieniu Smarzowskiego. Za wprowadzenie religii do szkol. Mam nadzieje, ze z nimi tam i kiszczakiem kapiecie sie w goracym budyniu.
5 lat
613
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-21 01:15
Co za bzdury... czyli nauczyciele też w tym celu w szkołach pracują wg ciebie. .. współczuję ze powtarzasz takie głupoty
5 lat
10
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 17:13
Oczywista oczywistość
Większość Czarnych to grubasy, jak rzeźnicy.
Jaś Niepan
5 lat
39
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 17:16
Dzisiaj widziałem frajera pod lotem. Pędzel na łbie, broda i koszulka Behemotha z wielkim
białym, odwróconym krzyżem. Naprawdę nie wiem jak można być takim prymitywem.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy
