Tarczyca: ten niewielkich rozmiarów narząd spełnia w organizmie bardzo istotną funkcję - reguluje metabolizm tkankowy i prace prawie wszystkich narządów. Nadczynność i niedoczynność tarczycy mogą prowadzić do poważnych powikłań, tymczasem do endokrynologa w ramach NFZ trzeba czekać przynajmniej kilka miesięcy.
czekam pokornie, nie stać mnie na prywatne leczenie
13%
czekam, ale tylko wtedy, jeśli objawy nie są zbyt dokuczliwe
16%
raczej nie czekam, nigdy nie wiadomo, czy choroba nie zacznie rozwijać się w szybkim tempie
4%
zapisuję się na wizytę prywatną, nie widzę innego wyjścia
67%
Nadczynność tarczycy to problem 0,15 proc. mężczyzn i dziesięciokrotnie większej liczby kobiet. Z czego wynika dysproporcja? Badania nie dają jasnej odpowiedzi: prawdopodobnie przyczyną jest estrogen. Mieszkańcy Trójmiasta powinni teoretycznie rzadziej zapadać na schorzenia tarczycy z powodu wyższej zawartości jodu w powietrzu, w praktyce jednak zachorowalność jest porównywalna na terenie całego kraju.
Chora tarczyca - objawy
Warto na początku wyjaśnić: niedoczynność i nadczynność to nie choroba, ale objaw chorób tarczycy, takich jak: wole, choroby autoimmunologiczne czy guzki.
-
Podstawowym wykładnikiem czynności tarczycy jest TSH, czyli hormon tyreotropowy, wydzielany przez przedni płat przysadki mózgowej - wyjaśnia endokrynolog, lek. med.
Hanna Czaplińska-Kałas. -
Zmiany poziomu TSH odzwierciedlają wydzielanie hormonów przez tarczycę i wskazują na stany patofizjologii przysadki i podwzgórza wpływające zwrotnie na funkcje gruczołu tarczowego.Nieprawidłowości wydzielnicze niewielkiej, ale niezwykle istotnej dla pracy organizmu tarczycy mogą powodować różne objawy w zależności od tego, czy hormony wydzielane są w nadmiarze, czy przeciwnie - jest ich zbyt mało.
-
Nadmiar hormonów może powodować przyspieszone tętno, drżenie rąk, chudnięcie, nadmierną potliwość. Z niedoborem wiąże się spowolnienie, senność, stałe uczucie zmęczenia, obrzęk powiek - wymienia lek. med.
Piotr Wiśniewski, z Kliniki Endokrynologii i Chorób Wewnętrznych GUMed. -
W obu tych stanach pacjenci skarżą się na trudności w koncentracji uwagi, zaburzenia nastroju, miesiączkowania, pogorszenie wydolności fizycznej. Hormony tarczycy silnie działają na cały organizm i dlatego ich zbyt mała albo zbyt duża ilość często naśladuje chorobę serca, problem neurologiczny czy chorobę nowotworową.O ile u młodych osób nieprawidłowości czynności wydzielniczej tarczycy nie powodują groźnych powikłań, o tyle u starszych, schorowanych mogą dodatkowo pogorszyć stan, przyspieszyć postępowanie choroby.
-
Niezwykle jednak istotne jest rozpoznanie choroby tarczycy u kobiet ciężarnych lub planujących potomstwo - dodaje Wiśniewski. -
Mogą one powodować niepłodność lub zagrażać ciąży.Jakie badania na tarczycę?
Co robić, kiedy rozpozna się u siebie objawy wskazujące na nadczynność bądź niedoczynność tarczycy? Najbardziej czułym i dokładnym wskaźnikiem jest poziom hormonu TSH: na takie badanie jest w stanie skierować każdy lekarz rodzinny. Można je wykonać także w laboratorium, bez uprzedniej wizyty u internisty: wtedy koszt wynosi mniej więcej 25 złotych.
Dla potwierdzenia diagnozy wykonuje się jeszcze badania FT4 i FT3, USG tarczycy. Niestety, w tym wypadku trzeba zapłacić (FT4 i FT3 to łączny koszt około 50 złotych, badanie USG - około 40 zł). Zdarza się, że lekarz zleca wykonanie oznaczenia przeciwciał, a także sprawdzenie poziomu żelaza i cholesterolu, które mogą być w tym wypadku zaburzone.
-
Nawet specjalista chorób wewnętrznych posiadający II stopień specjalizacji może skierować wyłącznie na badanie TSH, a nie na FT4, FT3 i USG - wyjaśnia Hanna Czaplińska-Kałas.-
To powoduje, że leczenie opóźnia się, pacjent często czeka bardzo długo na wizytę u specjalisty lub korzysta z opieki prywatnej.Kolejki rzeczywiście są spore: do endokrynologa w ramach NFZ można czekać kilka, a nawet kilkanaście miesięcy. Prywatna wizyta kosztuje 100-250 złotych.
Choroby tarczycy - leczenie
Pozostaje odpowiedzieć na pytanie, na czym polega leczenie.
-
Nie istnieje jeden, uniwersalny sposób postępowania - przyznaje lek. med. Piotr Wiśniewski. -
Leczenie nadmiaru czy niedoboru hormonów w pierwszym etapie polega na przywróceniu ich prawidłowej ilości w organizmie, najczęściej przy pomocy tabletek. Często jest to jedyny sposób leczenia, ale potrzebne może być także leczenie chirurgiczne lub radioaktywnym izotopem jodu. Leczenie jest najczęściej długotrwałe. Pacjenci z rozpoznaną chorobą mają dobre rokowanie i prowadzą normalne życie.Hanna Czaplińska-Kałas przestrzega pacjentów przed nadgorliwością.
-
Istnieje wiele mitów na temat chorób tarczycy - przyznaje. -
Pacjenci, w oparciu o Internet i prasę kolorową, domagają się pełnego panelu badań lub mnożą koszty, wykonując niepotrzebnie wiele badań na własny koszt. Na moim biurku w przychodni leżą dwa segregatory wyników, których pacjenci nigdy nie odebrali. To nie przybliży nikogo do rozpoznania choroby. Nadczynność i niedoczynność tarczycy w pytaniach i odpowiedziachObjawy chorej tarczycy - gdzie się zgłosić?
Do lekarza internisty, który po wstępnym rozpoznaniu kieruje na badanie TSH, a następnie - w razie podejrzenia choroby - do endokrynologa. Specjaliści endokrynologii przyjmują także prywatnie: koszt wizyty to najczęściej 100-150 zł, ceny nie przekraczają 250 zł.
Czy lekarz rodzinny może wystawić skierowanie na badania FT3 i FT4?
Niestety, dodatkowe, choć mniej czułe niż TSH badania, można wykonać wyłącznie za opłatą. Każde z nich kosztuje w laboratorium ok. 15 złotych.
Czy niedoczynność tarczycy wpływa na płodność?
Tak, może powodować niepłodność, dlatego zdarza się, że ginekolog sugeruje wykonanie badania TSH.
Czy nadczynności i niedoczynności można zapobiec?
Lek. med. Piotr Wiśniewski: Pojawieniu się choroby tarczycy najczęściej nie da się zapobiec. Szczególnie narażone są osoby obciążone dziedzicznie, chorujące na WZW, choroby immunologiczne oraz te, które miały wykonaną radioterapię szyi.
Jaka dieta przy chorej tarczycy?
W przypadku nadczynności dieta musi być lekkostrawna, bogata w witaminy i składniki mineralne. Należy ograniczać spożycie kawy, herbaty. Niedoczynność wymaga najczęściej ograniczenia liczy kalorii, spożywania dużej ilości ryb, ciemnego pieczywa, a także składników zawierających jod. W przypadku gdy niedoczynność jest skutkiem Hashimoto, należy spożywać się dużo owoców, mięsa, warzyw, orzechów.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy