Bezkompromisowy Wojciech Smarzowski czytelnie i stanowczo opowiada o ludzkim zepsuciu i kościelnym systemie wymagającym gruntownego remontu. "Kler" nie jest ostrzem wymierzonym w katolików, a jedynie filmowym narzędziem służącym piętnowaniu budzących odrazę praktyk. Niezależnie od tego, czy podczas niedzielnej mszy siadamy w pierwszym czy ostatnim rzędzie, czy może w ogóle omijamy kościół szerokim łukiem, ten film warto zobaczyć.
Smarzowski wykłada na filmowy ołtarz grzechy chciwości, żądzy i władzy. Rozlicza przede wszystkim człowieka jako jednostkę.
Kontrowersjami towarzyszącymi "Klerowi" można byłoby obdarować po równo każdy z pozostałych 15 filmów zakwalifikowanych do Konkursu Głównego 43. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych. To jednak bezczelna wręcz dociekliwość, bezkompromisowy styl i fantazyjna odwaga w podejmowaniu trudnych filmowych tematów sprawiają, że z gorączkową niecierpliwością, namacalnymi obawami i niepohamowaną ciekawością wszyscy spoglądają tylko na Wojtka Smarzowskiego. A ten kolejny raz nie zawodzi, potwierdzając nietuzinkowy warsztat i wirtuozerską wręcz zdolność opowiadania.
Rozhulany skocznymi rytmami i zasypany toną humoru zwiastun, jak przystało na reżysera, stanowił jedynie zasłonę dymną. Owszem, w "Klerze" pretekstów do salw śmiechu nie brakuje, ale komediowy posmak "Kleru" bardzo szybko nabiera goryczy. Entuzjastycznym reakcjom towarzyszy coraz większa powściągliwość, frywolną opowieść wypiera ciężki gatunkowo psychologiczny dramat, a Smarzowski raz po raz serwuje nam elektrowstrząsy, po których trudno dojść do siebie. Szczególnie podczas konfrontacji z porażającym finałem.
Nieustające owacje dla ekipy filmu
Wiwisekcję polskiego Kościoła Smarzowski przeprowadził niezwykle kompleksowo, czemu służy naładowana (może aż nadto) wątkami historii trzech księży. Trybus (Robert Więckiewicz) notorycznie zagląda do kieliszka, a celibat traktuje dość wybiórczo. Lisowski (Jacek Braciak) przypomina typ klerykalnego dorobkiewicza ukierunkowanego na karierę w Watykanie. Kukuła (Arkadiusz Jakubik) cieszy się estymą wśród wiernych do czasu, gdy nie padnie ofiarą pedofilskich oskarżeń. Moralne i "zawodowe" zepsucie widać też "na górze" - arcybiskup Mordowicz (Janusz Gajos) z profesją duchownego ma już niewiele wspólnego. Kalkuluje z precyzją wziętego bankiera, konfabuluje ze zwinnością polityka, inwestuje niczym wyrachowany biznesmen.
Księża u Smarzowskiego nie są bezdusznymi gangsterami w sutannach. To ludzie pokiereszowani przez los, którzy w pewnym momencie dali się zdominować własnym słabościom.
Lista kościelnych grzechów głównych jest zresztą znacznie dłuższa i głównie dopisywaniu kolejnych pozycji służy Smarzowskiemu pierwsza część filmu. Bardziej ilustracyjna niż analityczna, mocno rozrywkowa i komediowa, przy tym czasami mało angażująca, przewidywalna i zbyt oczywista (przypomina się "Drogówka"). W dodatku stanowiąca pożywkę dla zagorzałych przeciwników filmu, bo właśnie wtedy twórcy "Kleru" najmocniej punktują współczesny Kościół, tworząc (na szczęście) tylko iluzję dzieła jednowymiarowego.
10
Koncepcyjnie film rozkwita właściwie dopiero w drugiej połowie. I właśnie w tym momencie warto skoncentrować swoją uwagę na ekranowej prawdzie, wyzbyć się uprzedzeń i poddać się racjonalnej obserwacji. Bez epatowania złością, oburzeniem czy podświadomym strachem. Tylko wówczas dostrzeżemy, że "Kler" nie stanowi elementu żadnej propagandowej, politycznej tuby. Nie celuje w bezbronnych wierzących. Nie jest podbudowany tanią sensacją. Rozbudowana ekspozycja bohaterów służy przede wszystkim obnażeniu mechanizmu ludzkiego upodlenia i zepsucia. Smarzowski wykłada na filmowy ołtarz grzechy chciwości, żądzy i władzy. Rozlicza przede wszystkim człowieka jako jednostkę. W tym przypadku jednostkę, która do zaspokojenia mrocznych potrzeb wykorzystuje społeczną pozycję i status duchownego.
"Kler" to jednocześnie przypowieść o zasiewaniu zła na każdym, podatnym na nie gruncie, nawet tym poświęconym i teoretycznie nieskazitelnym. Księża u Smarzowskiego nie są bezdusznymi gangsterami w sutannach. To ludzie pokiereszowani przez los, którzy w pewnym momencie dali się zdominować własnym słabościom. Trybus wódką zapija samotność, Lisowskim kieruje chora ambicja podbudowana trudną przeszłością, a Kukuła nie potrafi rozliczyć się z widmami dzieciństwa. Tytułowy kler tonie w obłudzie, zakłamaniu i oszustwie, ale gdzieniegdzie, choć nieśmiało i mało wyraziście, widać przebłyski dobra. Księża nie do końca są tu złem wcielonym.
Bez żadnej taryfy ulgowej, w bardzo apodyktyczny sposób, Smarzowski prześwietla natomiast zjawisko pedofilii wśród duchownych. Za pomocą niezbyt skomplikowanych środków artystycznych, scen naładowanych bólem, odtrąceniem i nie tylko dziecięcą traumą, reżyser wyraża absolutny sprzeciw wobec nie tyle samych bezdusznych aktów, a kościelnej polityce tuszującej przypadki molestowania. "Kler" jest filmowym manifestem nawołującym do radykalnych zmian watykańskiej strategii, a przynajmniej próby podjęcia debaty na ten temat.
U Smarzowskiego nie tylko przekaz, ale i jego forma odgrywa znaczącą rolę. A za tę w głównej mierze odpowiada świetnie dobrana obsada, aczkolwiek chciałbym nareszcie zobaczyć u twórcy "Domu złego" czy "Wołynia" zupełnie świeży zestaw współpracowników. Sprawdzona gwardia póki co jeszcze się sprawdza. Bryluje przede wszystkim Braciak, który ze względu na wielowątkowość swojej postaci ma największe pole manewru. Doskonale prezentuje się Jakubik, którego Kukuła przechodzi największą metamorfozę.
Solidnie wypada Więckiewicz, choć chwilami można odnieść wrażenie, że twórcom filmu zdarza się nieraz zapomnieć o jego postaci. Gajos jest klasą samą w sobie. Smarzowski po raz kolejny udowadnia, że potrafi wydobyć ze swoich aktorów wcale nie to, co jest najlepsze, lecz to, co przede wszystkim w danym filmie jest potrzebne. Warto jeszcze przysłuchać się mocno tym razem minimalistycznej muzyce Mikołaja Trzaski, która szczególnie w końcówce filmu znakomicie podbija dramaturgię.
O "Klerze" było głośno przed pokazem w Gdyni i na pewno poziom decybeli nie spadnie po oficjalnej premierze kinowej, która dopiero przed nami. Smarzowski znów udowodnił, że nie boi się kontrowersji i tematów tabu. Kościół nie zadrży w posadach, oby drgnęły sumienia.
Brawo p. Wojciechu Smarzowski ! Ta instytucja to chciwość, władza , pieniądze ( nasze pieniądze !!!! ) , homoseksualizm i najgorsze - pedofilia zamiatana pod dywan. ******* ! Wiadomo nie można wszystkiego pakować do jednego wora, ale może dotrze to do naiwnych wiernych, że czasami może lepiej spojrzeć na to wszystko z drugiej strony. Poznałem troszkę co się dzieje w kościele to włosy dęba stają, więc albo ktoś jest godzien powołania albo zdejm sutannę i zajmij się czym innym. Pozdro
Obserwator 28 lat
5 lat
918
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 14:29
no Smażowski ,naopowiadali ci a ty żeś to wszycho na ekran wywalił.
Byłeś,widziałeś że tak jest,na jakiej podstawie ładujesz wszystko do wora.Jeśli masz dowody i na jakiejś podstawie atakujesz Religię Kościoła to przedstaw to w inny sposób.Jeśli nakręciłeś to nie mając autentycznej wiedzy to znaczy że jesteś zwykłym plotkarzem,dzieciakiem co zmyśla i kłamie słuchając opowieśći z mchu i paproci i wszystko ci można wcisnąć.Nie oszukasz normalnie myslących ludzi.
wrocławiak
5 lat
129
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 14:24
FILM
smarzowski odbija sie od ściany do ściany i w ten sposób rozmienia sie na drobne a szkoda bo wydawało mi się,żę wie i znalazł swoje miejsce w historii kina polskiego i okazało się ,żę takie myślenie to pudło.
kidman
5 lat
136
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 14:23
elita komunistów i lewaków wyśmiewa się z Kościoła.
grono układowych złodziejaszków,cwaniaków,POustawianych gamoni,patologiczne dno.
Atakujcie sobie muchy .
5 lat
1812
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 14:15
Rozumiem tych pajacy,dla kasy,słabizny moralne,ale Gajos ? Tego bym się nie spodziewała.
ona
5 lat
177
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 14:07
Marny showmen nie poważny reżyser.
Zrób człowieku film o kulisach waszych zabaw i uciech w waszym środowisku,będzie gorzej niż w tej wyolbrzymionej na podstawie plotek szmirze.To co pokazałeś jest przesadne,owszem napewno coś jest na rzeczy ale nie tylko w środowisku księży patafianie.
5 lat
206
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 07:59
Film już teraz wywołuje wiele kontrowersji, ale w gruncie rzeczy jest jeszcze łagodny (8)
Proszę sobie wyobrazić co to by był za film, gdyby za jego reżyserię zabrał się nie Wojciech Smarzowski, a Patryk Vega...
5 lat
16077
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 13:57
nazywalby sie kobiety i dzieci ksiezy
Laura Palmer
5 lat
60
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 10:15
Film jest za łagodny. (1)
Ale może dotarcie do umysłów ślepych wyznawców można dotrzeć stopniowo.
Czekam na raport o polskiej pedofilii w kościele rzymskokatolickim.
Zbledną przy nim raporty z Irlandii, usa, francji, Niemczech, Holandii.
W Polsce kler miał i ma o wiele lepiej niż w powyższych krajach i czuje się u nas o wiele bardziej bezkarnie.
5 lat
149
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 13:15
Bzdura
A większa część ludzi która uprawiała pedofilię pewnie należała do IV Departamentu...
5 lat
64
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 12:15
u Vegi biskupa grałby Linda
5 lat
121
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 11:55
Vega
Pseudo reżyser autor wielu kiczów i populista. Vedze i jego " filmów" stanowcze nie.
ppp
5 lat
111
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 09:52
Vega?
Najgorszy polski reżyser, który kreci tragicznie słabe filmy. Same ku**y i ch**e filmu nie zrobią... Nie wiem czemu ten pseudoreżyser jest tak u nas lansowany...
Cyklista Artysta
5 lat
332
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 08:16
no, niezłe g... by wyszło, jak to w filmach Vegi - bez ładu, składu, artyzmu i wiekszego sensu
5 lat
492
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 08:04
Vega by zrobił żenadę - proste.
VGA
5 lat
622
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 13:38
(1)
Smrzowski dla pieniędzy zrobi wszystko ! teraz poproszę o rabinach i imamach 11111
Jola C
5 lat
1914
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 13:49
Rabini i immamowie nie kroją naszych podatków.
Paniał?
taki tam
5 lat
46
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 11:31
Niech Smarzowski nakręci film o Wołyniu!!! (1)
5 lat
97
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 13:44
:)
5 lat
41
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 13:43
Czy historia opisana w filmie, nie jest przypadkiem historią księdza spod wioski koło Gdyni?
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy
