Bezkompromisowy Wojciech Smarzowski czytelnie i stanowczo opowiada o ludzkim zepsuciu i kościelnym systemie wymagającym gruntownego remontu. "Kler" nie jest ostrzem wymierzonym w katolików, a jedynie filmowym narzędziem służącym piętnowaniu budzących odrazę praktyk. Niezależnie od tego, czy podczas niedzielnej mszy siadamy w pierwszym czy ostatnim rzędzie, czy może w ogóle omijamy kościół szerokim łukiem, ten film warto zobaczyć.
Smarzowski wykłada na filmowy ołtarz grzechy chciwości, żądzy i władzy. Rozlicza przede wszystkim człowieka jako jednostkę.
Kontrowersjami towarzyszącymi "Klerowi" można byłoby obdarować po równo każdy z pozostałych 15 filmów zakwalifikowanych do Konkursu Głównego 43. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych. To jednak bezczelna wręcz dociekliwość, bezkompromisowy styl i fantazyjna odwaga w podejmowaniu trudnych filmowych tematów sprawiają, że z gorączkową niecierpliwością, namacalnymi obawami i niepohamowaną ciekawością wszyscy spoglądają tylko na Wojtka Smarzowskiego. A ten kolejny raz nie zawodzi, potwierdzając nietuzinkowy warsztat i wirtuozerską wręcz zdolność opowiadania.
Rozhulany skocznymi rytmami i zasypany toną humoru zwiastun, jak przystało na reżysera, stanowił jedynie zasłonę dymną. Owszem, w "Klerze" pretekstów do salw śmiechu nie brakuje, ale komediowy posmak "Kleru" bardzo szybko nabiera goryczy. Entuzjastycznym reakcjom towarzyszy coraz większa powściągliwość, frywolną opowieść wypiera ciężki gatunkowo psychologiczny dramat, a Smarzowski raz po raz serwuje nam elektrowstrząsy, po których trudno dojść do siebie. Szczególnie podczas konfrontacji z porażającym finałem.
Nieustające owacje dla ekipy filmu
Wiwisekcję polskiego Kościoła Smarzowski przeprowadził niezwykle kompleksowo, czemu służy naładowana (może aż nadto) wątkami historii trzech księży. Trybus (Robert Więckiewicz) notorycznie zagląda do kieliszka, a celibat traktuje dość wybiórczo. Lisowski (Jacek Braciak) przypomina typ klerykalnego dorobkiewicza ukierunkowanego na karierę w Watykanie. Kukuła (Arkadiusz Jakubik) cieszy się estymą wśród wiernych do czasu, gdy nie padnie ofiarą pedofilskich oskarżeń. Moralne i "zawodowe" zepsucie widać też "na górze" - arcybiskup Mordowicz (Janusz Gajos) z profesją duchownego ma już niewiele wspólnego. Kalkuluje z precyzją wziętego bankiera, konfabuluje ze zwinnością polityka, inwestuje niczym wyrachowany biznesmen.
Księża u Smarzowskiego nie są bezdusznymi gangsterami w sutannach. To ludzie pokiereszowani przez los, którzy w pewnym momencie dali się zdominować własnym słabościom.
Lista kościelnych grzechów głównych jest zresztą znacznie dłuższa i głównie dopisywaniu kolejnych pozycji służy Smarzowskiemu pierwsza część filmu. Bardziej ilustracyjna niż analityczna, mocno rozrywkowa i komediowa, przy tym czasami mało angażująca, przewidywalna i zbyt oczywista (przypomina się "Drogówka"). W dodatku stanowiąca pożywkę dla zagorzałych przeciwników filmu, bo właśnie wtedy twórcy "Kleru" najmocniej punktują współczesny Kościół, tworząc (na szczęście) tylko iluzję dzieła jednowymiarowego.
10
Koncepcyjnie film rozkwita właściwie dopiero w drugiej połowie. I właśnie w tym momencie warto skoncentrować swoją uwagę na ekranowej prawdzie, wyzbyć się uprzedzeń i poddać się racjonalnej obserwacji. Bez epatowania złością, oburzeniem czy podświadomym strachem. Tylko wówczas dostrzeżemy, że "Kler" nie stanowi elementu żadnej propagandowej, politycznej tuby. Nie celuje w bezbronnych wierzących. Nie jest podbudowany tanią sensacją. Rozbudowana ekspozycja bohaterów służy przede wszystkim obnażeniu mechanizmu ludzkiego upodlenia i zepsucia. Smarzowski wykłada na filmowy ołtarz grzechy chciwości, żądzy i władzy. Rozlicza przede wszystkim człowieka jako jednostkę. W tym przypadku jednostkę, która do zaspokojenia mrocznych potrzeb wykorzystuje społeczną pozycję i status duchownego.
"Kler" to jednocześnie przypowieść o zasiewaniu zła na każdym, podatnym na nie gruncie, nawet tym poświęconym i teoretycznie nieskazitelnym. Księża u Smarzowskiego nie są bezdusznymi gangsterami w sutannach. To ludzie pokiereszowani przez los, którzy w pewnym momencie dali się zdominować własnym słabościom. Trybus wódką zapija samotność, Lisowskim kieruje chora ambicja podbudowana trudną przeszłością, a Kukuła nie potrafi rozliczyć się z widmami dzieciństwa. Tytułowy kler tonie w obłudzie, zakłamaniu i oszustwie, ale gdzieniegdzie, choć nieśmiało i mało wyraziście, widać przebłyski dobra. Księża nie do końca są tu złem wcielonym.
Bez żadnej taryfy ulgowej, w bardzo apodyktyczny sposób, Smarzowski prześwietla natomiast zjawisko pedofilii wśród duchownych. Za pomocą niezbyt skomplikowanych środków artystycznych, scen naładowanych bólem, odtrąceniem i nie tylko dziecięcą traumą, reżyser wyraża absolutny sprzeciw wobec nie tyle samych bezdusznych aktów, a kościelnej polityce tuszującej przypadki molestowania. "Kler" jest filmowym manifestem nawołującym do radykalnych zmian watykańskiej strategii, a przynajmniej próby podjęcia debaty na ten temat.
U Smarzowskiego nie tylko przekaz, ale i jego forma odgrywa znaczącą rolę. A za tę w głównej mierze odpowiada świetnie dobrana obsada, aczkolwiek chciałbym nareszcie zobaczyć u twórcy "Domu złego" czy "Wołynia" zupełnie świeży zestaw współpracowników. Sprawdzona gwardia póki co jeszcze się sprawdza. Bryluje przede wszystkim Braciak, który ze względu na wielowątkowość swojej postaci ma największe pole manewru. Doskonale prezentuje się Jakubik, którego Kukuła przechodzi największą metamorfozę.
Solidnie wypada Więckiewicz, choć chwilami można odnieść wrażenie, że twórcom filmu zdarza się nieraz zapomnieć o jego postaci. Gajos jest klasą samą w sobie. Smarzowski po raz kolejny udowadnia, że potrafi wydobyć ze swoich aktorów wcale nie to, co jest najlepsze, lecz to, co przede wszystkim w danym filmie jest potrzebne. Warto jeszcze przysłuchać się mocno tym razem minimalistycznej muzyce Mikołaja Trzaski, która szczególnie w końcówce filmu znakomicie podbija dramaturgię.
O "Klerze" było głośno przed pokazem w Gdyni i na pewno poziom decybeli nie spadnie po oficjalnej premierze kinowej, która dopiero przed nami. Smarzowski znów udowodnił, że nie boi się kontrowersji i tematów tabu. Kościół nie zadrży w posadach, oby drgnęły sumienia.
Kilka razy do roku jeżdżę w okolice Pucka, na imprezy do dalszej rodziny. Wielopokoleniowa rodzina Kaszubów, bardzo tradycyjna, co najmniej raz w tyg, w kościele, babcia chodzi na kółko różańcowe - albo coś w tym stylu - działaczka kościelna. Bardzo wierzące osoby, tracący mnóstwo czasu na formalne rzeczy związane z celebrowaniem wiary w kościele.
Na SG mówią nie inaczej jak "biskup Flaszka", rozmawiają o tym ile żąda pieniędzy od lokalnego proboszcza za przyjazd na komunię, czy bierzmowanie, a że są blisko z księżmi w swojej parafii, informacje są z pierwszej ręki.
Powaga Kościoła Katolickiego w Polsce, jego pozycja, trzyma się jeszcze na cieniutkiej lince, na tzw. autorytecie osoby duchownej, której nie można publicznie krytykować, bo nosi się w sukmanie. Ci ludzie których opisałem, nie są ślepi, głusi, nie są głupi, i widzą jak różni się obraz jaki kreuje światu środowisko duchownych, od tego jak jest naprawdę. W swoim gronie rozmawiają o tym otwarcie, bo mogą pozwolić sobie na szczerość wśród swoich i się z tej obłudy księży śmieją. a często oburzają.
Starałem się opisać środowisko aktywistów kościelnych, nie niedzielnych katolików, nie ateistów, czy obrażonych na Kościół byłych wiernych.
Kościół boi się że straci tą resztkę powagi i głos krytyki wypłynie nawet z najbliższego środowiska, tego zastraszonego tradycją, wychowaniem, autorytetem. Kościół boi się, że czeka go los Kościoła w Irlandii, gdzie cieplarniane warunki skończyły się niemal z dnia na dzień.
5 lat
2711
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 13:19
Czy wiesz że za pomówienie grozi odpowiedzialność karna? (2)
Ciekawe czy ktoklowiek potwierdzi Twoje rewelacje
5 lat
610
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 13:41
Flaszka to powszechnie znana ksywa arcybiskupa
urwałeś się z choinki? :)
5 lat
92
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 13:21
niby za co pomówienie? za Flaszkę?
5 lat
73
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 13:33
Nie obejrzę filmu, do kościoła nie chodze ale nie rozumiem tej nagonki, co nie ktorzy to erekcji dostają iż powstał taki film. A jut4o pewnie pobiegna do księdza by ochrzcil dziecko itp.
5 lat
1611
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 13:31
Potomek prawosławnego chłopstwa z Wołynia czy innego Podlasia dał 9 punktów
zapewne uważa się z członka oświeconej elity
Dalimir Zawoya-Ostoyski
5 lat
101
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 13:31
Januszu judaszu ależ się zeszmacił.
taki aktor w takim szambie.
5 lat
1512
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 13:25
Jakim trzeba być patolem żeby pójść na taki film
i jeszcze zapłacić za to swoje ciężko zarobione pieniadze
Mam bekę z patoli
5 lat
1913
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 09:50
Polski raport o pedofilii będzie większy niż ten z Irlandii, usa, francji , Niemiec czy Holandii. (3)
Będzie to wynikać z tego że w żadnym z tych państw kler nie miał tak dobrze jak u nas i nigdzie nie czuł się tak bezkarnie.
5 lat
3226
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 13:23
Nie będzie bo nie powstanie
5 lat
00
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 10:00
U mussoliniego i hitlera też kiece były "na topie".
Vide konkordaty i powstanie panstwa vatykan.
taki tam
5 lat
53
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 09:53
I cały czas czuje się bezkarnie.
Najciekawsze jest to jak teraz po dojściu do władzy kieckowi paszczę pozamykali.
Tylko od czasu do czasu słychać skowyt hieny z Torunia że za mało pieniędzy mu państwo daje.
5 lat
53
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 13:06
Brawo Smarzowski
Nie mogę się doczekać na premierę w kinach. Pierwszy w Polsce film pokazujący najciemniejsze strony polskich "urzędników pana Boga". Odzywki typu "co łaska ale dają 1000 i więcej" znane ludziom od dawna. Chodziłem na religię za głębokiej komuny. Terroryzowanie uczniów i bicie /kuksańce w głowę - najczęściej niespodziewane z tyłu/ na każdej lekcji.
tademo
5 lat
620
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 09:45
Smażowski jak jesteś taki kozak to zrób film na temat innej wiary,pokaż ludziom na co cię stać. (5)
wiesz żę Kościół się nie mści,że Katolicy wybaczą że splułeś ich wiarę,wiesz dobrze że Chrześcijańie się nie pogniewają.Zaczni myśleć poważnie chłopaku i jak chcesz robić prawdziwe mądre filmy dla szanującej sie widowni to weż sie do pracy albo spadaj .
ola
5 lat
4159
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 11:16
w Polsce są jakieś inne wiary? (3)
5 lat
74
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 12:12
(1)
Oczywiście, nie wiedziałeś o tym. Choćby muzułmanie, żydzi, nie wspominając o protestantach, czy nawet hinduskiej sekcie hare-kriszna
5 lat
72
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 12:26
czy te inne wiary mają wpływ na życie Polaków?
5 lat
106
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 12:15
Wiara w rydzyka :))
5 lat
64
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 09:52
Mówiąc spadaj wyrażasz szacunek?
5 lat
128
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 10:16
Przeciętny film a tyle krzyku. Szkoda czasu. (2)
5 lat
1825
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 10:19
Oglądałes? (1)
j.w.
taki tam
5 lat
73
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 12:18
Oczyma wyobraźni :D
5 lat
11
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 10:22
A jakim prawem PiS dziel ce wyprowadzaja nas z Unii Europejskiej?> (2)
nie chca to niech oddaja kase za to ze niszcza struktury i buiora za to Euro. Co za zaklamane typy. Fuj. Na pohybel z nimi. Niech sobie w piekle torunskim startuja na nieza-radnych.
Wiocha traci i obornikiem od tych burakow.
5 lat
1520
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 11:50
Bo unia to zakłamany, lewacko-ateistyczny syfek, Polsca nie ma z tą współnotą nic współnego
i mieć nie chce
sxs
5 lat
62
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-19 10:26
Jak na razie to wyprowadzają nas propagandowe media i total-opozycja.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy
