Bezkompromisowy Wojciech Smarzowski czytelnie i stanowczo opowiada o ludzkim zepsuciu i kościelnym systemie wymagającym gruntownego remontu. "Kler" nie jest ostrzem wymierzonym w katolików, a jedynie filmowym narzędziem służącym piętnowaniu budzących odrazę praktyk. Niezależnie od tego, czy podczas niedzielnej mszy siadamy w pierwszym czy ostatnim rzędzie, czy może w ogóle omijamy kościół szerokim łukiem, ten film warto zobaczyć.
Smarzowski wykłada na filmowy ołtarz grzechy chciwości, żądzy i władzy. Rozlicza przede wszystkim człowieka jako jednostkę.
Kontrowersjami towarzyszącymi "Klerowi" można byłoby obdarować po równo każdy z pozostałych 15 filmów zakwalifikowanych do Konkursu Głównego 43. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych. To jednak bezczelna wręcz dociekliwość, bezkompromisowy styl i fantazyjna odwaga w podejmowaniu trudnych filmowych tematów sprawiają, że z gorączkową niecierpliwością, namacalnymi obawami i niepohamowaną ciekawością wszyscy spoglądają tylko na Wojtka Smarzowskiego. A ten kolejny raz nie zawodzi, potwierdzając nietuzinkowy warsztat i wirtuozerską wręcz zdolność opowiadania.
Rozhulany skocznymi rytmami i zasypany toną humoru zwiastun, jak przystało na reżysera, stanowił jedynie zasłonę dymną. Owszem, w "Klerze" pretekstów do salw śmiechu nie brakuje, ale komediowy posmak "Kleru" bardzo szybko nabiera goryczy. Entuzjastycznym reakcjom towarzyszy coraz większa powściągliwość, frywolną opowieść wypiera ciężki gatunkowo psychologiczny dramat, a Smarzowski raz po raz serwuje nam elektrowstrząsy, po których trudno dojść do siebie. Szczególnie podczas konfrontacji z porażającym finałem.
Nieustające owacje dla ekipy filmu
Wiwisekcję polskiego Kościoła Smarzowski przeprowadził niezwykle kompleksowo, czemu służy naładowana (może aż nadto) wątkami historii trzech księży. Trybus (Robert Więckiewicz) notorycznie zagląda do kieliszka, a celibat traktuje dość wybiórczo. Lisowski (Jacek Braciak) przypomina typ klerykalnego dorobkiewicza ukierunkowanego na karierę w Watykanie. Kukuła (Arkadiusz Jakubik) cieszy się estymą wśród wiernych do czasu, gdy nie padnie ofiarą pedofilskich oskarżeń. Moralne i "zawodowe" zepsucie widać też "na górze" - arcybiskup Mordowicz (Janusz Gajos) z profesją duchownego ma już niewiele wspólnego. Kalkuluje z precyzją wziętego bankiera, konfabuluje ze zwinnością polityka, inwestuje niczym wyrachowany biznesmen.
Księża u Smarzowskiego nie są bezdusznymi gangsterami w sutannach. To ludzie pokiereszowani przez los, którzy w pewnym momencie dali się zdominować własnym słabościom.
Lista kościelnych grzechów głównych jest zresztą znacznie dłuższa i głównie dopisywaniu kolejnych pozycji służy Smarzowskiemu pierwsza część filmu. Bardziej ilustracyjna niż analityczna, mocno rozrywkowa i komediowa, przy tym czasami mało angażująca, przewidywalna i zbyt oczywista (przypomina się "Drogówka"). W dodatku stanowiąca pożywkę dla zagorzałych przeciwników filmu, bo właśnie wtedy twórcy "Kleru" najmocniej punktują współczesny Kościół, tworząc (na szczęście) tylko iluzję dzieła jednowymiarowego.
10
Koncepcyjnie film rozkwita właściwie dopiero w drugiej połowie. I właśnie w tym momencie warto skoncentrować swoją uwagę na ekranowej prawdzie, wyzbyć się uprzedzeń i poddać się racjonalnej obserwacji. Bez epatowania złością, oburzeniem czy podświadomym strachem. Tylko wówczas dostrzeżemy, że "Kler" nie stanowi elementu żadnej propagandowej, politycznej tuby. Nie celuje w bezbronnych wierzących. Nie jest podbudowany tanią sensacją. Rozbudowana ekspozycja bohaterów służy przede wszystkim obnażeniu mechanizmu ludzkiego upodlenia i zepsucia. Smarzowski wykłada na filmowy ołtarz grzechy chciwości, żądzy i władzy. Rozlicza przede wszystkim człowieka jako jednostkę. W tym przypadku jednostkę, która do zaspokojenia mrocznych potrzeb wykorzystuje społeczną pozycję i status duchownego.
"Kler" to jednocześnie przypowieść o zasiewaniu zła na każdym, podatnym na nie gruncie, nawet tym poświęconym i teoretycznie nieskazitelnym. Księża u Smarzowskiego nie są bezdusznymi gangsterami w sutannach. To ludzie pokiereszowani przez los, którzy w pewnym momencie dali się zdominować własnym słabościom. Trybus wódką zapija samotność, Lisowskim kieruje chora ambicja podbudowana trudną przeszłością, a Kukuła nie potrafi rozliczyć się z widmami dzieciństwa. Tytułowy kler tonie w obłudzie, zakłamaniu i oszustwie, ale gdzieniegdzie, choć nieśmiało i mało wyraziście, widać przebłyski dobra. Księża nie do końca są tu złem wcielonym.
Bez żadnej taryfy ulgowej, w bardzo apodyktyczny sposób, Smarzowski prześwietla natomiast zjawisko pedofilii wśród duchownych. Za pomocą niezbyt skomplikowanych środków artystycznych, scen naładowanych bólem, odtrąceniem i nie tylko dziecięcą traumą, reżyser wyraża absolutny sprzeciw wobec nie tyle samych bezdusznych aktów, a kościelnej polityce tuszującej przypadki molestowania. "Kler" jest filmowym manifestem nawołującym do radykalnych zmian watykańskiej strategii, a przynajmniej próby podjęcia debaty na ten temat.
U Smarzowskiego nie tylko przekaz, ale i jego forma odgrywa znaczącą rolę. A za tę w głównej mierze odpowiada świetnie dobrana obsada, aczkolwiek chciałbym nareszcie zobaczyć u twórcy "Domu złego" czy "Wołynia" zupełnie świeży zestaw współpracowników. Sprawdzona gwardia póki co jeszcze się sprawdza. Bryluje przede wszystkim Braciak, który ze względu na wielowątkowość swojej postaci ma największe pole manewru. Doskonale prezentuje się Jakubik, którego Kukuła przechodzi największą metamorfozę.
Solidnie wypada Więckiewicz, choć chwilami można odnieść wrażenie, że twórcom filmu zdarza się nieraz zapomnieć o jego postaci. Gajos jest klasą samą w sobie. Smarzowski po raz kolejny udowadnia, że potrafi wydobyć ze swoich aktorów wcale nie to, co jest najlepsze, lecz to, co przede wszystkim w danym filmie jest potrzebne. Warto jeszcze przysłuchać się mocno tym razem minimalistycznej muzyce Mikołaja Trzaski, która szczególnie w końcówce filmu znakomicie podbija dramaturgię.
O "Klerze" było głośno przed pokazem w Gdyni i na pewno poziom decybeli nie spadnie po oficjalnej premierze kinowej, która dopiero przed nami. Smarzowski znów udowodnił, że nie boi się kontrowersji i tematów tabu. Kościół nie zadrży w posadach, oby drgnęły sumienia.
....już wykupiłem bilet i 28-go przylatuje do kraju po to tylko, aby z przyjaciółmi obejrzeć ten film!
skromny ja....
5 lat
38
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-21 13:37
przylatujesz z Białorusi czy Korei Pln?
5 lat
12
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-21 00:48
jesteście tylko pseudoateistami
Dlaczego ateiści obchodzą święta jak np Boże Narodzenie Wielkanoc? Dlaczego chrzcza dziecko i jak dziecko ma 9-10 lat posylaja je do 1 komuni? Przychodzą na groby zmarłych po co skoro nie wierzą w życie wieczne .. tak ujadaja na Kościół na katolików ... wasza hipokryzja jest straszna... jesteście pseudoateistami zaden nie podpisze aktu apostazji..Krzyczycie dużo a jak trwoga to do Boga!
Ania
5 lat
95
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-21 07:25
Film (1)
Kazdy ma swoje sumienie i dekalog wg którego postępuje Reżyser pokazał prawdę , taka jaka ma miejsce w parafiach, oczywiście nie we wszystkich i nie można wszystkich księży pakować do jednego wora W przeciwnym razie nie byłoby kogoś tak Wielkiego jak Jan Paweł II , ksiądz Jan Kaczkowski czy biskup Wyszyński , i inni wielcy...
Czytając jednak te opinie to nie dziwie się ze mamy taki kraj jaki mamy, takie rządy jakie mamy
Ci, co jeszcze żyją złuda, przekonają się o tym za 2-3 lata , już nie będzie czego zbierać z tej Polski
Gdynianiunia
5 lat
65
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-21 13:35
wyłącz tefałen, włącz samodzielne myślenie...
a
5 lat
11
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-21 08:37
(1)
powiem wprost, Panie Smażowski odpierdziel się pan od naszej wiary.
Od ludzi kościoła też. Jak znasz księdza który dopuścił się przestępstwa to leć do prokuratora a nie kręć paszkwili bo nawet nie wypada.
Piotr Roban
5 lat
89
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-21 08:45
Fiufiu
"miłość bliźniego" i "jadowite przebaczenie" wręcz tryska. A prawda boli co?
taki tam
5 lat
35
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-21 09:44
Trzeba obejrzeć niezależnie od poglądów.
Gołębiarz z Prudnika
5 lat
35
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-21 09:56
cytat
"Tytułowy kler tonie w obłudzie, zakłamaniu i oszustwie, ale gdzieniegdzie, choć nieśmiało i mało wyraziście, widać przebłyski dobra. Księża nie do końca są tu złem wcielonym." Księża nie do końca są tu złem wcielonym - łał
Opcjonalna
5 lat
51
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-21 09:58
teraz panie rezyserze
poproszę film o show biznesie, czy pan lepiej zna środowisko kleru?
Pani Lodzia
5 lat
71
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-21 11:33
tytuł (1)
taaaaki reżyser, a takiego szmatławca stworzył. Bieda... obscena zamierzona. Szkoda nawet krytyki. Smutne, bardzo smutne. paluszek (kciuk) w dół. Bardzo, bardzo przykro.....
5 lat
63
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-21 12:10
Oglądałeś go w całości?
j.w.
taki tam
5 lat
02
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-09-21 13:57
gdie obiektywizm
gdie obiektywna prawda o ksiezach, sa i tacy jak ci, jest to margines, nie spotkalem sie z takimi ,amam 38 do setki, gosciu smarzowski, ttrzeba pokazac bylo 2 strony medalu, a nie tylko pluc, poza tym wierzy sie w Boga ,a nie ksiezy. to da cyt, willi
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy
