Prezydent Andrzej Duda podpisał w środę ustawę Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz przepisy ją wprowadzające. Reforma zakłada duże zmiany m.in. w działaniu uczelni, finansowaniu czy karierze naukowej. Władze największych trójmiejskich uczelni przekonują, że nowa ustawa to dla nich "szansa na poprawę efektywności naukowej, badawczej i dydaktycznej".
jak najbardziej, szkolnictwo wyższe już dawno powinno zostać zreformowane
40%
tak, choć nie ze wszystkimi pomysłami się zgadzam
40%
nie - jest dobrze tak, jak jest teraz
20%
Przepisy mają wejść w życie już 1 października 2018 roku. O komentarz ws. zmian poprosiliśmy władze największych trójmiejskich uczelni.
- Od wielu lat środowisko akademickie oczekiwało na zmiany systemowe, które pozwolą zreformować szkolnictwo wyższe w naszym kraju - mówi prof. Jacek Namieśnik, rektor Politechniki Gdańskiej.Jak zaznacza, Konstytucja dla Nauki nie rozwiąże z dnia na dzień wszystkich problemów uczelni wyższych, stanowi jednak silny impuls do zmian, które są niezbędne, by podnosić jakość kształcenia akademickiego i rozwijać naukę w Polsce.
- Przede wszystkim efektem reformy zaproponowanej przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego będzie większa samodzielność uczelni i idące w ślad za tym sprawniejsze zarządzanie. Swoboda w określaniu wewnętrznych statutów pozwoli dopasować struktury organizacyjne uczelni do specyfiki ich działalności i realnych potrzeb - podkreśla rektor PG.Jak przekonuje rektor
Uniwersytetu Gdańskiego prof. Jerzy Gwizdała uczelnia wiąże duże nadzieje z deklaracją sformułowaną w art. 3.1, który określa, że "podstawą systemu szkolnictwa wyższego i nauki jest wolność nauczania, twórczości artystycznej, badań naukowych i ogłaszania ich wyników oraz autonomia uczelni".
- Podpisanie ustawy otwiera przed władzami uczelni i wszystkimi jej pracownikami okres szczegółowej analizy tego dokumentu i intensywnego przygotowania się do wdrożenia zapisów ustawy tak, aby były wykorzystane dla rozwoju potencjału naukowego i dydaktycznego - mówi rektor UG prof. Jerzy Gwizdała.- Władze Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego traktują nową ustawę jako potencjalną szansę i narzędzie dające uczelni szerokie możliwości w podejmowaniu działań organizacyjnych zmierzających do poprawy efektywności naukowej, badawczej i dydaktycznej - mówi prof. Jacek Bigda, prorektor ds. rozwoju i organizacji kształcenia. - W związku z podpisaniem przez prezydenta Andrzeja Dudę tzw. Konstytucji dla Nauki nie planujemy jednak dokonać rewolucji, a projektowane zmiany zamierzamy wprowadzać ewolucyjnie tak, by jak najlepiej wspierać rozwój naszego ogromnego potencjału osobowego, poprawiać jakość działania organizacji oraz zapewniać dalszą modernizację i efektywne wykorzystanie zasobów lokalowych GUMed - dodaje.
Czytaj też:
ASP przeciw ustawie Gowina. "Solidaryzujemy się z protestem"
Konsekwencją Ustawy 2.0 będzie także większa samodzielność uczelni pod względem finansowym. W nowych realiach działalność uczelni będzie finansowana z jednego źródła - subwencji zastępującej dotychczasowe dotacje celowe. Konstytucja dla Nauki kładzie również duży nacisk na konkurencyjność - wielkość wsparcia będzie bowiem zależeć od oceny pracy naukowców, mierzonej innymi niż dotychczas wskaźnikami. Jak przekonują władze trójmiejskich uczelni, muszą otworzyć się na większą rywalizację pomiędzy ośrodkami akademickimi na wzór uczelni zachodnich.
- W wielu dziedzinach posiadamy potencjał, by dołączyć do światowej czołówki. Mamy również aspiracje, by polska nauka zajmowała coraz silniejszą pozycję na świecie. Potrzebowaliśmy ram systemowych i rozwiązań, które umożliwią polepszenie jakości kształcenia i zwiększenie produktywności naukowej. Liczę, że wdrożenie Ustawy 2.0 podniesie efektywność naukową i poprawi jakość pracy dydaktycznej, co w efekcie wpłynie na wyższy poziom umiędzynarodowienia naszych studiów i badań - mówi rektor Politechniki Gdańskiej.Czytaj też:
Gdańscy studenci przyłączają się do protestu przeciwko ustawie Gowina
Podwyżki, zastrzyk finansowy dla uczelni, lepsza ochrona studentów
Ustawa ma poprawić sytuację pracowników akademickich. Blisko 50 proc. nauczycieli akademickich w uczelniach publicznych otrzyma podwyżki wynagrodzeń. Zgodnie z nowymi przepisami pensje minimalne wzrosną średnio o około 800 złotych. Wzrost wynagrodzeń odczują najbardziej adiunkci, asystenci, lektorzy, instruktorzy i obecni wykładowcy.
Dokonania polskich naukowców mają być bardziej widoczne na arenie międzynarodowej.
Wśród rządowych poprawek, które przyjął Sejm, jest pakiet poprawek związanych z działaniem nowego gremium - rady uczelni. Poprawki ograniczają nieco zapowiadane funkcje takich rad. Jedna z tych poprawek zakłada, że - jeśli chodzi o radę uczelni - osoby spoza danej placówki "stanowią co najmniej 50 proc. jej składu".
Po wejściu w życie ustawy uczelnia będzie miała obowiązek ustalenia i przedstawienia wszelkich opłat pobieranych od studentów na cały okres studiów na początku ich trwania. Jeśli w trakcie cyklu kształcenia nałoży na studenta dodatkowe opłaty lub zwiększy wysokość opłat wcześniej ustalonych, będzie mogła zapłacić nawet 50 tys. złotych kary. Podobną ochronę studenci zyskają w przypadku opóźnień w wydawaniu dyplomów. Jeśli szkoła wyższa nie wyda dyplomu w przeciągu trzydziestu dni, wówczas będzie jej groziła kara w wysokości 5 tys. złotych.
Czytaj też:
Dyplom bez wychodzenia z domu? Internetowe studia dla zapracowanych
Rządowy projekt Konstytucji dla Nauki przewiduje, że uczelnie publiczne otrzymają dodatkowo 3 mld zł w obligacjach Skarbu Państwa. Będzie to znaczący zastrzyk finansowy, który uczelnie mogą przeznaczyć na inwestycje. Ponadto uwzględnienie nowych reguł waloryzacyjnych spowoduje, że w dziesięcioletniej perspektywie w systemie nauki i szkolnictwa wyższego pojawi się dodatkowo 47 mld złotych, a już w przyszłorocznym budżecie nakłady na system szkolnictwa wyższego i nauki zwiększą się o ok. 700 mln zł w porównaniu z rokiem bieżącym.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy